จากที่เคยเป็นเทคโนโลยีพกพาที่คนทั่วโลกนึกถึงเมื่อต้องคำนวณ วันนี้อาจกล่าวได้ว่าเครื่องคิดเลขกำลังเข้าสู่ยุคเปลี่ยนผ่านครั้งใหญ่และกำลังนับถอยหลังหายไปจากตลาด โดยมีเทคโนโลยีเอไอปัญญาประดิษฐ์ เข้ามามีบทบาทด้านการคำนวณแทนที่อย่างชัดเจน
เมื่อไม่นานมานี้เอไอจาก Google, OpenAI และ DeepSeek ได้สร้างปรากฏการณ์ด้วยการทำคะแนนระดับเหรียญทองได้เป็นครั้งแรกในการแข่งขันคณิตศาสตร์โอลิมปิกสากล (IMO) แม้จะยังไม่มี AI ตัวใดทำคะแนนเต็มเท่ามนุษย์ก็ตาม
ศาสตราจารย์ เกรเกอร์ โดลินาร์ ประธาน IMO กล่าวว่า ปัจจุบัน AI มีความสามารถทางคณิตศาสตร์ที่น่าทึ่ง ใช้งานง่าย สามารถแก้โจทย์ที่เป็นนามธรรมและเชิงตรรกะ พร้อมทั้งแสดงวิธีที่มาของคำตอบได้ด้วย ท่านเชื่อว่าในอนาคตข้างหน้าเครื่องคิดเลขอาจจะหายไป
สัญญาณบ่งชี้ของเทรนด์นี้คือ การที่นักเรียนส่วนใหญ่ของตนหันไปใช้สมาร์ตโฟนในการคำนวณแทนเครื่องคิดเลขกันแล้ว
ข้อมูลที่ตอกย้ำถึงขาลงของเครื่องคิดเลขยังไม่หมดแค่นั้น โดย Casio บริษัทชื่อดังของญี่ปุ่นซึ่งมีเครื่องคิดเลขเป็นหนึ่งในสินค้าสร้างชื่อระดับโลก เผยว่า ในปีงบประมาณสิ้นสุดเดือนมีนาคม 2025 ยอดขายเครื่องคิดเลขทั่วโลกอยู่ที่ 39 ล้านเครื่อง ซึ่งลดลงจาก 45 ล้านเครื่องที่ขายได้ในปี 2019-2020 ก่อนเกิดโรคระบาด
ผู้บริหารของ Casio ยอมรับว่า ตลาดเครื่องคิดเลขเข้าสู่ยุคขาลง แต่ยังพอมีโอกาสเติบโตอยู่ โดยเฉพาะในกลุ่มประเทศกำลังพัฒนาที่เครื่องคิดเลขมีราคาถูกกว่าโทรศัพท์มาก อัตราการเข้าถึงอินเทอร์เน็ตยังต่ำ และใช้พลังงานจากแบตเตอรี่หรือพลังงานแสงอาทิตย์ได้ นอกจากนี้ บริษัทยังเห็นว่า เครื่องคิดเลขยังมีจุดแข็งสำคัญที่เหนือกว่าเอไอ AI นั่นคือ ไม่มีปัญหาข้อมูลผิดพลาด (หลอน) เหมือนเอไอ
ด้านเจ้าของร้านขายของแห่งหนึ่งย่านเยาวราชของไทยวัย 58 ปี ยอมรับว่า ยังใช้เครื่องคิดเลขอยู่ เพราะทั้งทนทาน เห็นตัวเลขชัด และสามารถแสดงให้ลูกค้าดูได้เลย จึงช่วยลดความเข้าใจผิดทางภาษาได้ด้วย แต่เจ้าของแผงลอยขายเครื่องคิดเลขข้าง ๆ ก็เผยว่ายอดขายช่วงนี้เงียบเหงามาก
จากสถานการณ์ทั้งหมดนี้ จึงกล่าวได้ว่า แม้ความก้าวหน้าของเอไอ AI จะทำให้ขีดความสามารถในการคำนวณของเทคโนโลยีสมัยใหม่พุ่งสูงขึ้นอย่างไร้ขีดจำกัด จนถึงขั้นที่นักวิชาการทำนายว่าเครื่องคิดเลขจะค่อย ๆ สูญหายไปจากตลาด
แต่ความน่าเชื่อถือที่ไม่มีวันผิดพลาด ต้นทุนที่ต่ำ และความสามารถในการทำงานโดยไม่พึ่งพาโครงสร้างพื้นฐานด้านดิจิทัล ยังคงเป็น “บัตรผ่าน” ที่ทำให้เครื่องคิดเลขยังพอไปต่อได้ Casio ซึ่งรับรู้สถานการณ์ดีจึงปรับกลยุทธ์ โดยเน้นเจาะกลุ่มประเทศกำลังพัฒนาและผู้ใช้งานที่ยังคงให้คุณค่ากับความทนทานและความเฉพาะทางของเครื่องมือ
ดังนั้น การต่อสู้ระหว่างเครื่องคิดเลขยุคเก่ากับ AI ยุคใหม่จึงยังไม่จบลง แต่เป็นการเปลี่ยนผ่านที่ทำให้เครื่องมือคำนวณดั้งเดิมต้องหาตำแหน่งและบทบาทใหม่ของตัวเองในโลกอนาคตที่ขับเคลื่อนด้วยเอไอ / japantoday