จากข่าวเล็ก ๆ ในเมืองอู่ฮั่นที่แทบไม่มีใครสนใจปลายปี 2019 เพราะคิดว่าเป็นเพียงโรคระดับท้องถิ่น แต่อีกไม่กี่เดือนถัดมา โควิด-19 ก็ระบาดไปทั่วจีน และกลายเป็นวิกฤตเลวร้ายระดับโลก
จากการเป็นต้นตอการระบาดนี่เองทำให้จีน พยายามอย่างสุดความสามารถในการกำราบเชื้อร้ายนี้ พอมาปีนี้หลังเกิดการระบาดใหม่ นอกจากไม่เป็นกังวลแล้ว จีนยังส่งออกวัคซีนไปยังต่างประเทศอีกด้วย
แต่ก็มีการตั้งคำถามว่าจีนอาจหวังผลอะไรบางอย่างในการส่งวัคซีน Made in China เกือบ 500 ล้านโดสออกไป
เปิดทางสายไหมเส้นใหม่ที่ใช้วัคซีน Made in China เป็นธงนำ
ด้วยกำลังคนหลักพันล้าน งบประมาณมหาศาล พื้นที่อันกว้างใหญ่ องค์ความรู้มากมาย และฐานะโรงงานโลก จีนจึงสามารถผลิตของทุกอย่างในปริมาณมากได้ในเวลาไม่นาน
เรื่องนี้ยืนยันได้ระหว่างถูกวิกฤตโควิดเล่นงานอย่างหนักช่วงไตรมาสแรกปี 2020 ที่จีนทำให้ทั่วโลกต้องทึ่งกับการสร้างโรงพยาบาลสนามขนาดใหญ่เสร็จได้ภายในเวลาเพียงไม่กี่วัน
และพอสถานการณ์ดีขึ้นก็ยังมีการส่งออกเวชภัณฑ์ เช่น เครื่องช่วยหายใจไปต่างประเทศอีกด้วย โดยนี่ยังเป็นโอกาสให้เราได้รู้ว่า Mindray หนึ่งในเครื่องช่วยหายใจแบรนด์ใหญ่เป็นแบรนด์จีน
จากนั้นปลายปี 2020 ความช่วยเหลือ Made in China สู่ต่างประเทศก็ขยับขึ้นไปสู่วัคซีนต้านโควิดและทีมแพทย์ โดยพอข้ามมาถึงช่วงคาบเกี่ยวระหว่างไตรมาสแรกและไตรมาสสองปี 2021 จีนก็ขยับขึ้นเป็นโรงงานผลิตวัคซีนต้านโควิดลำดับต้น ๆ ของเอเชีย ด้วยตัวเลข 2,600 ล้านโดส
ปริมาณผลิตที่มากมายดังกล่าวของจีนประกอบกับคุมการระบาดได้แล้ว ตรงข้ามกับอินเดียประเทศเพื่อนบ้านและ ’โรงงาน’ ผลิตวัคซีนอีกแห่ง ที่กลายเป็นศูนย์กลางการระบาดใหม่ ทำให้จีนสามารถส่งออกวัคซีนได้แบบหายห่วง ไปยังอินโดนีเซีย บราซิล อียิปต์ และตุรกี รวมถึงอีกหลาย 10 ประเทศในแอฟริกาและยุโรปบางประเทศ ทั้งผ่านการบริจาคเพื่อช่วยและขายตามการสั่งซื้อ เป็นปริมาณรวมเกือบ 500 ล้านโดส
การส่งออกดังกล่าวที่มีขึ้นขณะที่วัคซีนกำลังเป็นที่ต้องการอย่างมากท่ามกลางการระบาดรอบใหม่ และข้อติดขัดทางกฎหมายในการส่งออกของกลุ่มประเทศตะวันตก ทั้งสหรัฐฯ และชาติยุโรป กำลังทำให้จีนถูกจับตามองว่าคงไม่ได้ทำเพื่อเยียวยาโลกเพียงอย่างเดียว
อย่างแรกที่จีนจะได้จากการทูตวัคซีนครั้งนี้คือภาพลักษณ์ที่ดีขึ้นมากในสายตาของหลายประเทศ โดยประเทศที่ได้วัคซีน Made in China ไปแล้วสถานการณ์ทุเลา จะมองจีนว่าเป็นยักษ์ใหญ่ใจดีหรือพ่อค้าใจบุญ
และยังจะมีภาพลักษณ์ดีกว่าชาติมหาอำนาจอื่น ๆ โดยเฉพาะชาติตะวันตกอย่างสหรัฐฯ แม้ยากจะลืมว่านี่คือประเทศเดียวกับที่เป็นต้นตอการระบาดก็ตาม
อย่างถัดมาที่จีนจะได้คือแสดงให้เห็นความก้าวหน้าทางการแพทย์และย้ำถึงพลังการผลิตระดับมหาศาล โดยมีความเป็นไปได้ว่าหลังสถานการณ์กลับมาปกติ บริษัทหรือบุคลากรทางการแพทย์จีนจะติดต่อกับประเทศที่ได้รับวัคซีนไปมากขึ้น
และอาจเป็นประตูสู่การเชื่อมโยงยาวไกลแบบที่เกิดขึ้นมาแล้วกับเส้นทางการค้าจากจีนสู่ยุโรปที่มีไหมเป็นสินค้าสำคัญอันเป็นที่มาของเส้นทางไหมในอดีต
และนับจากปี 2013 เป็นต้นมาแนวคิดดังกล่าวยังถูกใช้นำมาปรับให้ทันสมัยเพื่อใช้กับโครงการ One Belt One Road เส้นทางการค้า-การลงทุนของจีนรอบโลกที่เชื่อมร้อย 70 ประเทศเข้าด้วยกัน
ส่วนอย่างสุดท้ายที่จะได้จากการทูตวัคซีนครั้งนี้คือประโยชน์ต่างตอบแทน โดยฝ่ายต้องตอบแทนคือประเทศที่ได้วัคซีนไปนั่นเอง ซึ่งอาจเป็นการเปิดไฟเขียวให้จีนเข้าไปลงทุนในระดับต่าง ๆ และการแลกเปลี่ยนทางการค้า แม้อาจต้องรออีกพักใหญ่ให้โควิดหายสนิทก่อนก็ตาม
ทั้งนี้ นอกจากจีนแล้ว รัสเซียก็ใช้การทูตวัคซีนเช่นกัน โดยมีหลายประเทศที่รัสเซียส่งออกวัคซีนไปให้ เช่น อุซเบกิสถาน เวเนซุเอลา อาร์เจนตินา และเซอร์เบีย ซึ่งถ้านำปริมาณส่งออกวัคซีนของจีนกับรัสเซียมารวมกันจะสูงถึง 800 ล้านโดสเลยทีเดียว/theguardian, cgtn, bangkokbiznews, cnn, time
–
ติดตาม Marketeer ได้หลากหลายรูปแบบ