เวลากาแฟ/วิรัตน์ แสงทองคำ
ที่นี่… มีห้วงเวลาผ่อนคลายบ้าง มีประสบการณ์ใหม่ ๆ ที่แตกต่างจาก (จินตนาการ) เดิม
มาภูเก็ตเที่ยวนี้มีสิ่งต้องปฏิบัติเพิ่มเติม (ว่าไปแล้ว) เพียงเล็กน้อย แค่ตรวจเชื้อ COVID–19 เป็นลบ ไม่เกิน 7 วัน ส่วนวัคซีนต้องฉีดครบโดส อันที่จริงข้อหลังเราควรตระหนักกันอยู่แล้วเมื่อมีแผนการเดินทางหรือท่องเที่ยว
ภูเก็ต-ฉายา “ไข่มุกแห่งอันดามัน” ในเวลานี้ ไม่ค่อยจะเป็นใจนัก อยู่ในช่วงมรสุม คลื่นลมแรง ไม่เพียงตามฤดูกาล หากผสมโรงวิกฤตการณ์โรคระบาดครั้งใหญ่ในโลกด้วย ชายหาดจึงดูอ้างว้าง ร้าง และ(เกือบจะ)ไร้ผู้คน
ภาพควรเป็นไป “หาดทรายขาวเป็นประกาย (dazzling white–sand beaches) น้ำทะเลใส (crystal–clear water) และผาหินปูนตื่นตา (limestone cliff rising in fantastic shapes)” ตามสายตาผู้มาเยือน เกาะภูเก็ต-แหล่งท่องเที่ยวสมัยใหม่ยอดนิยม (บางตอนจากหนังสือ Thailand: Archipelago Guides, 1994 ซึ่งผมชอบอ่าน ชอบอ้าง) มิใช่แค่นั้น “หากมีเรื่องราวเป็นประวัติศาสตร์ย้อนกลับไปนับศตวรรษ” อีกตอนทิ้งท้ายไว้ นับว่าให้ภาพทันยุคสมัย ทั้ง ๆ หนังสือเล่มนั้นว่าไว้เมื่อเกือบ ๆ 3 ทศวรรษที่แล้ว
มาเที่ยวนี้มีเวลาสัมผัสภาพรวมๆ ภาพซึ่งสะท้อนผ่าน “เวลากาแฟ” ทั้งตั้งใจและเป็นไปอย่างบังเอิญ
เริ่มแกะรอยจากที่พัก-โรงแรมซึ่งตั้งใจออกแบบ (well-designed) มักสะท้อนบางสิ่งบางอย่าง (clues) เชื่อมโยงบริบททางสังคม เชื่อมโยงเข้ากับกระแสการท่องเที่ยวโลกซึ่งยกระดับซับซ้อนขึ้น
จากงานศิลป์ในห้องพัก (ภาพ 1-2) ประตูและพื้นห้องอาหาร (ภาพ 3-4) ถึงองค์ประกอบสวนและภูมิทัศน์ (ภาพ 5-6) ให้ภาพเชื่อมโยงจากเมืองนานาชาติเมื่อกว่าศตวรรษที่แล้ว สู่จุดหมายการท่องเที่ยวระดับโลกในปัจจุบัน
จากอาคารเก่ากลางเกาะภูเก็ต สร้างขึ้นในยุคเหมืองแร่ดีบุกเฟื่องฟูปลายรัชกาลที่ 5 โดยเฉพาะตึกแถว (ภาษาฮกเกี้ยน “เตี้ยมฉู่” แปลว่า ร้านค้า กับ บ้าน) ในซอยรมณีย์ สองฟากกว่า 100 ห้อง สะท้อนสถาปัตยกรรมยุคนั้นผสมผสานระหว่างตะวันออกกับตะวันตก ที่เรียกว่า Chino-Portuguese บุคลิกเฉพาะตัว เมืองและชุมชนเก่าในคาบสมุทรมลายูซึ่งสัมพันธ์กัน กำลังมีบทบาทใหม่อย่างสืบเนื่องและน่าสนใจ ผ่าน “เวลากาแฟ” แห่งคาเฟ่ยุคสมัย (ภาพ 7-10) มีบทสนทนากับบาริสต้า (ผู้เป็นน้องเจ้าของร้าน) ในเรื่องราวที่มากกว่ากาแฟ ขณะเวลาเดินไปช้า ๆ และเงียบกว่าที่เคยเป็น
ในฐานะผู้(พอ)รู้เรื่องราวสังคมธุรกิจไทย ขอแจมบางข้อมูลให้เรื่องราวผ่อนคลาย ดูเคร่งขรึมขึ้น จับตอนคาบเกี่ยวกัน รัฐสยามเปิดฉากสร้างทางรถไฟสายใต้เพื่อเข้าถึงระบบเศรษฐกิจใหม่อันสืบเนื่องจากเหมืองแร่ ด้วยแผนการระดมเงินครั้งใหญ่ ทั้งกู้จาก Federation of Malay Straits (ประเทศมาเลเซียในอดีต ในอาณัติอาณานิคมอังกฤษ) โดยใช้ทางรถไฟเป็นหลักทรัพย์ค้ำประกัน และออกพันธบัตรถึง 4 รุ่นขายในตลาดยุโรป ที่เบอร์ลิน ปารีส และลอนดอน รวมกันราว ๆ 15 ล้านปอนด์ (อ้างจาก Economic Handbook of the Pacific Area. Edited by Frederick V. Field 1934)
ว่าด้วยมูลค่าทางเศรษฐกิจ จากเวลานั้นกิจการดีบุกมีมูลค่าสูงมาก เมื่อเปรียบเทียบกับ ค้าข้าว-โรงสี ในที่ราบลุ่มเจ้าพระยา และป่าไม้ภาคเหนือ สู่เวลานี้ ภูเก็ต จังหวัดเล็ก ๆ มีมูลค่าทางเศรษฐกิจอันเนื่องมาจากการท่องเที่ยวสูงมากเช่นกัน Phuket Sandbox จึงมีขึ้น เป็นพลังขับดันนำร่องฝ่า Covid-19 เป็นที่แรก
ตัดฉากจากร่องรอยอดีตสู่ปัจจุบันที่ผันเปลี่ยน ผ่าน “เวลากาแฟ” อีกครั้งหนึ่งซึ่งมีความพิเศษเช่นกัน อยู่ในทำเลยอดเยี่ยม ริมเส้นทางเล็ก ๆ สงบ ๆ ด้านหนึ่งร่มรื่น อีกด้านมีวิวทะเลสุดสายตา ทอดไปตามหาดไม้ขาว ระหว่างทางเชื่อมโรงแรม 5 ดาวหลายแห่ง ซึ่งกระจุกตัวอยู่บริเวณนี้ จาก Marriott และ Anantara สู่ Renaissances และ SALA เป็นการพบเจออย่างบังเอิญ อย่างตื่นเต้น ระหว่างขับขี่จักรยานเล่น กิจกรรมหนึ่งซึ่งจัดโดยบรรดาโรงแรมที่ว่า
มิติหนึ่ง เป็น “ชิ้นส่วน” ธุรกิจโมเดลใหม่-เปิดท้าย (รถ) ตั้งร้านกาแฟ (เล็ก ๆ) แบบ slow bar กระแสที่น่าสนใจเวลานี้ เป็นภาพที่ตัดกันกับคาเฟ่สมัยใหม่ดาษดื่น อีกมิติหนึ่ง เป็นธุรกิจผุดขึ้นในกระบวนการปรับตัวเผชิญวิกฤต Covid-19
นุ-ชายหนุ่มซึ่งเคยทำงานฝ่ายจัดเลี้ยง ต้องออกจากงานเมื่อโรงแรมเผชิญวิกฤตเกินจะรับไหว มาขับรถ (limousine) รับส่งนักท่องเที่ยว “ช่วงนี้ได้แค่สัปดาห์ละเที่ยวเท่านั้นครับ” เขาจึงหันมาเปิดร้านกาแฟเล็ก ๆ เสริม “เมื่อวานขายได้แก้วเดียว ฝนตกต้องเก็บร้าน” เขาระบายต่อ ส่วนวันนี้เหมือนจะดีได้ 4 แก้วแล้ว ครึ่งหนึ่งเป็นออเดอร์กำลังทำ พูดยังไม่ขาดคำ ฝนโปรยมาอีกแล้ว ลูกค้าปั่นจักรยานหนีฝนมายังโรงแรม สักพักเขาก็ขับรถตามมาส่งกาแฟถึงที่
มาภูเก็ตเที่ยวนี้ ได้สัมผัสบางสิ่งสำคัญ โดยเฉพาะมีช่วงเวลากับผู้คนผู้ผ่านร้อนหนาวอย่างไม่หวาดหวั่น
–
วิรัตน์ แสงทองคำ คอลัมนิสต์ ธุรกิจอิสระ ด้วยวัตรปฏิบัติ 4 ทศวรรษกับผลงานนับพันชิ้น งานบางส่วนปรากฏใน https://viratts.wordpress.com/และ https://www.facebook.com/วิรัตน์-แสงทองคำ เบื้องหลังฉาก “เวลากาแฟ” ดำเนินไปเป็นกิจวัตร ด้วยเรื่องราวและความคิดที่แตกต่าง เพิ่งจะเปิดสู่วงกว้างครั้งแรก @Marketeer online
ติดตาม Marketeer ได้หลากหลายรูปแบบ