Thomas Cook : ตำนานบริษัททัวร์อังกฤษ ที่ต้องปิดฉากในมรสุมวิกฤต

เมื่อเป็นบริษัทที่อยู่มาเกินร้อยปี ย่อมต้องสามารถผ่านอุปสรรคมาได้ไม่ถ้วนตามเลขวันเดือนปีที่ล่วงไปและเป็นต้นแบบให้บริษัทรุ่นหลัง ๆ ได้เจริญรอยตาม แต่ถ้าต้องปิดตัวขึ้นมา ประเด็นที่ผู้คนมองบริษัทเก่าแก่เหล่านี้จะเปลี่ยนไปทันที

เพราะจะกลายเป็นบทเรียนให้ศึกษาว่าอะไรและทำไมที่ชักพาให้ตำนานต้องปิดฉาก เหมือนเรื่องของ Thomas Cook บริษัททัวร์อังกฤษ ที่สารพัดปัญหาทำให้ตำนานสิ้นสุดลงในปีที่ 181

Thomas Cook ก่อตั้งขึ้นเมื่อปี 1841 โดยนักการเมืองอังกฤษชื่อเดียวกัน ทริปแรกราคาเพียง 1 ชิลลิง ซึ่งเทียบเป็นเงินไทยในปัจจุบันอยู่ที่เพียง 30 สตางค์เท่านั้น

Thomas Cook

จากนั้นลูกชายก็เข้ามาช่วยบริหาร และทำให้บริษัทเริ่มก้าวหน้า สามารถจัดทริปพาคนกลุ่มใหญ่ไปต่างประเทศ เช่น แถบยุโรป แอฟริกา หรือแม้กระทั่งทัวร์รอบโลกที่กินเวลา 222 วัน

เมื่อพัฒนาเป็นบริษัทใหญ่ Thomas Cook ก็มีบริการและผลิตภัณฑ์มากมายออกมา จนต่อมากลายเป็นต้นแบบของบริษัททัวร์ในปัจจุบัน

หลังจากนั้น Thomas Cook ก็มีขึ้นมีลงไม่ต่างจากบริษัททั่วไป เช่น กลายเป็นบริษัทของรัฐบาลอังกฤษอยู่ช่วงหนึ่ง หรือแม้กระทั่งกลายไปเป็นบริษัทในเครือธนาคารเยอรมนี

ณ จุดสูงสุด Thomas Cook กลายเป็นบริษัทชั้นนำของอังกฤษ มีพนักงานมากถึง 22,000 คน มีสายการบินของตัวเอง และเป็นสปอนเซอร์ใหญ่ในลอนดอน โอลิมปิก ปี 2012 จนสามารถทำเงินได้ถึงปีละ 9,600 ล้านดอลลาร์ (ราว 357,000 ล้านบาท)

แล้วสัญญาณอันตรายก็ปรากฏขึ้น โดยนับจากปี 2016 Thomas Cook เริ่มประสบปัญหาทางการเงินจากหลายสาเหตุ ทั้งผู้คนหันไปเที่ยวกันเองผ่านแพลตฟอร์มต่าง ๆ เช่น Airnbn

ขณะที่ตัวบริษัทเองก็ปรับตัวสู่โลกออนไลน์ช้า ซ้ำร้ายยังเจอกับการถอนตัวจากสหภาพยุโรปของอังกฤษ (Brexit) เข้าไปอีก

ปัญหาเหล่านี้ที่สุมประดังกันเข้ามาทำให้พอถึงปี 2019 Thomas Cook หนี้ท่วม เมื่อล่วงถึงกลางปีสถานการณ์ก็รุนแรงขึ้น และมีการคาดกันว่าอีกไม่นานบริษัทเก่าแก่ของอังกฤษที่อยู่มาถึง 181 ปีอาจไม่ได้ไปต่อ

กันยายนปีนั้นเริ่มเป็นที่แน่นอนแล้วว่า Thomas Cook กำลังมาสุดทาง โดยสถานการณ์ที่กำลังย่ำแย่ดังกล่าวกระทบไปถึงชาวอังกฤษที่เดินทางท่องเที่ยวไปทั่วยุโรป เพราะสภาพคล่องของ Thomas Cook พัง จนไม่มีเงินจ่ายค่าน้ำมันและต้องทยอยปลดพนักงาน

ณ จุดวิกฤตที่สุด ชาวอังกฤษเรือนแสนตกค้างอยู่ในต่างประเทศจนรัฐบาลต้องจัดหาเครื่องบินไปรับกลับบ้านในปฏิบัติการ แมตเตอร์ฮอร์น (ตั้งตามภูเขาสูงในสวิตเซอร์แลนด์ที่ปีนยาก) ถือเป็นการอพยพผู้คนทางเครื่องบินครั้งใหญ่สุดของประเทศในช่วงปลดสงคราม

23 กันยายน 2019 Thomas Cook ก็ยังไม่สามารถหาเงินมาจ่ายหนี้ 1,800 ล้านดอลลาร์ (ราว 67,000 ล้านบาท) ต้องประกาศล้มละลาย และไม่กี่เดือนหลังจากนั้น Fosun ของจีนก็เข้ามาซื้อกิจการไปผ่านดีล 964 ล้านดอลลาร์ (ราว 35,900 ล้านบาท)

การปิดตำนานของ Thomas Cook ในปีที่ 181 ถือเป็นกรณีศึกษาของการปรับตัวช้า ผลกระทบจากนโยบายของรัฐบาล และการบริหารงานที่ผิดพลาด ซ้ำร้ายยังเจอกับภาวะหนีเสือปะจระเข้จากสถานการณ์โควิดที่ฉุดอุตสาหกรรมท่องเที่ยวซบเซาอีก

ขณะเดียวกันยังแสดงถึงการผงาดขึ้นของบริษัทจีน โดยดีลซื้อกิจการครั้งนั้นทำให้ Fosun มีบริษัทในธุรกิจท่องเที่ยวและแวดวงบันเทิงของประเทศตะวันตกเพิ่มขึ้นจากการเป็นเจ้าของเครือโรงแรม Club Med และการเป็นผู้ถือหุ้นใหญ่ของคณะละครสัตว์ Cirque du Soleil

และยังทำให้บริษัทจีนที่เป็นเจ้าของบริษัทหรือแบรนด์ดังของสหรัฐฯ และยุโรปเพิ่มขึ้น โดย ณ ขณะนั้นบริษัทรถยนต์ Volvo ของสวีเดน ยางรถยนต์ Pirelli ของอิตาลี และส่วนธุรกิจเครื่องใช้ไฟฟ้าของ GE ของสหรัฐฯ ก็กลายเป็นของบริษัทจีนไปเรียบร้อยแล้ว/bbc, wikipedia, cnn