Trends /ตลอดวันที่ 28 มกราคม 2025 ที่ผ่านมา (ตามเวลาในไทย) ประเด็นใหญ่สุดที่คนแทบทั่วโลกพูดกัน โดยเฉพาะสายเทคโนโลยี การลงทุน ต่อเนื่องไปถึงสถานการณ์โลก คือ ข่าวหุ้นกลุ่มบริษัทยักษ์เทคสหรัฐฯ ร่วงแรง จากการที่ Deepseek แชตบอตเอไอจีน ทะยานขึ้นสู่อันดับหนึ่งแอปฮิตใน App Store สหรัฐฯ
ทั้งที่ถูกปิดกั้นอย่างหนักและต่อเนื่อง โดยมีการประเมินว่า ทั้งมูลค่าหุ้นและความมั่งคั่งของมหาเศรษฐีในสหรัฐฯ ที่หายไปจากเหตุการณ์นี้อาจมากกว่า 1 ล้านล้านดอลลาร์ (ราว 34 ล้านล้านบาท)
วันถัดมาก็มีรายงานว่า Deepseek ครองแชมป์แอปฮิตใน App Store ไทย อย่างไรก็ตาม มีอีกประเด็นใหญ่ที่คนคิดตามข่าวนี้ยังสงสัย นั่นคือ จีนส่ง Deepseek ผงาดท่ามกลางการปิดกั้นของสหรัฐฯ และพันธมิตรได้อย่างไร
สื่อตะวันตกรายงานอิงบทวิเคราะห์และข้อมูลของผู้เชี่ยวชาญเรื่องจีนว่า Deepseek กำลังเป็นหมุดหมายสำคัญทางเทคโนโลยีของจีน ย้ำให้ชาวจีนภูมิใจในความก้าวหน้าทางเทคโนโลยี โดยที่ เหลียง เหวินเฟิง นักลงทุนสายเทควัย 40 ปี หัวเรือใหญ่กองทุนบริหารความเสี่ยง High Flyer หัวเรือในการพัฒนา Deepseek กลายมาเป็นชาวจีนในวงการเอไอคนล่าสุดที่เพื่อนร่วมชาติต่างพากันยกย่อง ต่อจากศาสตราจารย์ด้านนี้อีก 2 คน
สื่อตะวันตกรายงานต่อว่า เหลียง เหวินเฟิง ทยอยกว้านซื้อชิปของ Nvidia บริษัทชิปสหรัฐฯ มาได้จนมีมากถึง 50,000 ตัว แล้วระดมกำลังเซียนเอไอรุ่นใหม่อายุต่ำกว่า 35 ปี ราว 140 คนมาร่วมพัฒนา แต่เมื่อสหรัฐฯ สั่งห้ามการส่งออกชิปไปจีน เขาจึงต้องนำชิป Nvidia ไปทำงานร่วมกับชิปจีนที่ราคาถูกกว่าและรุ่นต่ำกว่า
จุดเปลี่ยนมาถึงเมื่อรัฐบาลทราบเรื่องก็ให้การสนับสนุนเขาเต็มที่ ทั้งเรื่องเงินทุน กำลังคน หรืออุปกรณ์จำเป็นต่างๆ เท่าที่จีนใช้อำนาจระดับที่ขึ้นมาคานกับสหรัฐฯ แล้ว ช่วยหามาได้ แต่กำชับให้เขาเก็บเป็นความลับ จนพัฒนาเสร็จ ก็ปล่อยลง App Store หลายประเทศ รวมถึงสหรัฐฯ เมื่อ 20 มกราคมที่ผ่านมา
ที่สุด 28 มกราคม ก็ขึ้นมาติดอันดับ 1 App Store ในสหรัฐฯ สำเร็จ นำมาสู่การสืบสาวจนฝ่ายตะวันตกได้รู้ว่าเป็นแอปแชตบอตเอไอจีน แต่ก็สายไปเสียแล้ว เพราะมูลค่าหุ้นบริษัทในอุตสาหกรรมชิปของสหรัฐฯ และยุโรป อย่าง Nvidia กับ ASML หายไปรวม ๆ กันมหาศาล ตามที่เป็นข่าว
นัยสำคัญของกรอบเวลา 8 วันดังกล่าวคือ เป็นเพียงสัปดาห์แรกของการดำรงตำแหน่งสมัยที่ 2 ของ โดนัลด์ ทรัมป์ และมีข่าวออกมาช่วงตรุษจีน จนอาจกล่าวได้เป็นข่าวดีรับเทศกาลใหญ่ของประเทศ
นี่เป็นทั้งการใช้ฤกษ์มงคลประกาศข่าวดี พร้อมสะท้อนว่าไม่ว่าจะถูกสหรัฐฯ ปิดกั้นแค่ไหน ท่ามกลางอนาคตที่ไม่แน่นอนของ TikTok ที่สุดจีนก็จะพลิกวิกฤตเป็นโอกาสได้อยู่ดี
ข้อมูลที่ทำให้สหรัฐฯ ยุค โดนัลด์ ทรัมป์ ต้องเสียหน้า และแสดงถึงความประมาทในอุตสาหกรรมชิปที่ยังไม่หมดแค่นั้น โดยมีรายงานว่า Deepseek ใช้ทั้งเงินทุนและชิปประมวลผลน้อยกว่า ChatGPT ขณะที่ เหลียง เหวิยเฟิง ก็ได้เข้าพบกับนักการเมืองระดับสูงในรัฐบาลจีนแล้วด้วย
แม้ยังเลี่ยงตอบคำถามเมื่อถูกถามถึงประเด็นอ่อนไหวและการเมืองจีน แต่การผงาดขึ้นมาของ Deepseek ก็สะท้อนว่า จีนไม่ต้องพึ่งพาสหรัฐฯ หรือถูกปิดกั้นก็ยังสามารถพัฒนาเอไอเองได้ ซึ่งในด้านหนึ่งเป็นการลบภาพบกพร่องของเอไอจีน อย่าง Eirnie Bot ของ Baidu เมื่อปี 2023 เอไอ ที่เร่งพัฒนาออกมาเร็วเกินไป
ส่วนอีกด้านจะทำให้สหรัฐฯ ประมาทจีนในเทคโนโลยีชั้นสูงไม่ได้อีกต่อไป เพราะข่าว Deepseek ฉุดหุ้นตก คือช่วงเวลาสปุตนิกทางเอไอของสหรัฐฯ เหมือนการไม่ได้สืบข่าวเรื่องความก้าวหน้าของรัสเซียยุคโซเวียต จนรัสเซียแซงสหรัฐฯ และได้ชื่อว่า เป็นประเทศแรกที่ส่งดาวเทียมสู่วงโคจรได้สำเร็จ
ซึ่งสหรัฐฯ ก็ทุ่มสรรพกำลังตั้ง NASA ขึ้นมา จนกลับมาแซงรัสเซีย และได้จารึกว่าเป็นประเทศแรกที่ส่งยานอวกาศและมนุษย์ไปดวงจันทร์สำเร็จ ด้วยภารกิจของยาน Apollo แต่ก็ใช้เวลาอีกหลายปี/bbc, cnn
–