สมาคมผู้จัดพิมพ์และผู้จำหน่ายหนังสือแห่งประเทศไทย (PUBAT) ประกาศความพร้อมในการจัดงาน “มหกรรมหนังสือระดับชาติ ครั้งที่ 30” พร้อมอัปเดตภาพรวมตลาดหนังสือไทยปี 2025
| มหกรรมหนังสือระดับชาติ ครั้งที่ 30
รับเทรนด์การอ่านคู่ขนานกับ Melody of Books |
||||
| ครั้งที่จัดงานมหกรรมหนังสือระดับชาติ | 27 (2022) | 28 (2023) | 29 (2024) | 30 (2025) |
| สถานที่จัดงาน | ศูนย์ประชุมแห่งชาติสิริกิติ์ | |||
| บูธหนังสือ | 819 | 905 | 898 | 900 |
| ผู้เข้าร่วมงาน/ล้านคน | 1.4 | 1.3 | 1.4 | 1.3 (ตั้งเป้า) |
| ยอดขาย/ล้านบาท | 347 | 382 | 439 | 460 (ตั้งเป้า) |
| ที่มา: สมาคมผู้จัดพิมพ์และผู้จำหน่ายหนังสือแห่งประเทศไทย (PUBAT) / กันยายน 2025 | ||||
สมาคมผู้จัดพิมพ์และผู้จำหน่ายหนังสือแห่งประเทศไทย (PUBAT) ประกาศความพร้อมในการจัดงาน “มหกรรมหนังสือระดับชาติ ครั้งที่ 30” (Book Expo Thailand 2025) ระหว่างวันที่ 9-19 ตุลาคมนี้ ณ ฮอลล์ 5-7 ชั้น LG ศูนย์ประชุมแห่งชาติสิริกิติ์
โดยจากผลสำรวจของนักอ่านในงาน “มหกรรมหนังสือระดับชาติ ครั้งที่ 29” ที่ผ่านมา พบว่าพฤติกรรมการอ่านหนังสือของคนไทย ถึงแม้การอ่านหนังสือแบบเล่มจะยังคงเป็นสัดส่วนที่ใหญ่ที่สุด คิดเป็น 81% ของผู้ตอบแบบสอบถาม
แต่ถ้าดูภาพรวมในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา พบว่ามีแนวโน้มที่ลดลงของการอ่านหนังสือแบบเล่ม และแนวโน้มที่เพิ่มขึ้นของการอ่านอีบุ๊ก แบบไม่เสียค่าใช้จ่าย แบบเสียค่าใช้จ่าย และการฟังเป็นหนังสือผ่านพอดแคสต์หรือออดิโอบุ๊ก โดยอยู่ที่ 39%, 33%, 22% ของผู้ตอบแบบสอบถาม ตามลำดับ
งานปีนี้จึงจัดขึ้นภายใต้ธีม “Melody of Books – อ่านหรือยัง ฟังหรือเปล่า” ที่ผสานโลกแห่งตัวอักษรและเสียงดนตรีเข้าไว้ด้วยกันอย่างลงตัว มุ่งนำเสนอรูปแบบใหม่ของการเข้าถึงหนังสือผ่านสื่อสร้างสรรค์อื่น ๆ เพื่อขยายประสบการณ์ของการอ่านในมิติที่หลากหลายและร่วมสมัย เน้นย้ำการอยู่ในยุคที่สื่อหลากแพลตฟอร์มเข้ามาทำงานร่วมกัน ทั้งการอ่านและการฟังก็เป็นสิ่งที่ไม่แยกขาดออกจากกัน
โดยการที่หนังสือในปัจจุบันได้ถูกแปลงไปเป็นรูปแบบอื่น ๆ เช่น หนังสือเสียง คือความพยายามที่จะทำให้การเข้าถึงสื่อและการอ่านหนังสือให้กว้างมากขึ้น ไม่ใช่เฉพาะแค่หนังสือในแบบรูปเล่ม ซึ่งทุกกิจกรรมที่จัดขึ้นในงานนี้ ล้วนมีรากฐานมาจากการอ่าน และมีเป้าหมายเพื่อต้องการขยายฐานนักอ่านให้กว้างยิ่งขึ้น
อีเวนต์หลักในงานปีนี้ มีสำนักพิมพ์และบริษัทชั้นนำ เข้าร่วมจำหน่ายหนังสือกว่า 900 บูธ จาก 400 สำนักพิมพ์ พื้นที่ 3 ฮอลล์ ที่จัดสรรออกเป็น 6 โซนหนังสือหลัก ได้แก่ 1.โซนหนังสือนิยายและวรรณกรรม 2.โซนหนังสือทั่วไป 3.โซนหนังสือเก่า 4.โซนหนังสือเด็กและการศึกษา 5.โซนหนังสือการ์ตูนและวัยรุ่น 6.โซน Non-Book และบอร์ดเกม โดยในงานครั้งนี้ ยังจะมีการเปิดตัวหนังสือใหม่มากกว่า 2,000 ปก
ส่วนอีเวนต์ส่งเสริมในงานปีนี้ PUBAT มีการร่วมมือกับกรมส่งเสริมวัฒนธรรม, คณะอนุกรรมการขับเคลื่อนอุตสาหกรรมด้านหนังสือ, คณะกรรมการพัฒนาซอฟต์พาวเวอร์แห่งชาติ ร่วมกันจัดนิทรรศการ, กิจกรรมบนเวที และอบรมสัมมนา รวมกว่า 100 รายการ
ทั้งนี้ งานหนังสือใหญ่ในไทยซึ่งจัดโดย PUBAT แบ่งเป็น 2 ช่วงหลัก ๆ คือ งานสัปดาห์หนังสือแห่งชาติ ช่วงปลายเดือนมีนาคม – ต้นเดือนเมษายน ของทุกปี และงานมหกรรมหนังสือระดับชาติ ช่วงเดือนตุลาคม ของทุกปี ณ ศูนย์การประชุมแห่งชาติสิริกิติ์
โดยงานสัปดาห์หนังสือแห่งชาติ เป็นงานที่จัดควบคู่ไปกับงานสัปดาห์หนังสือ นานาชาติ จึงถือเป็นงานระดับนานาชาติ มีผู้เข้าร่วมจากต่างประเทศมาออกบูท และมีอีเวนต์ส่งเสริมในตลาด B2B อาทิ งานซื้อขายลิขสิทธิ์ระหว่างประเทศ
ส่วนงานมหกรรมหนังสือแห่งชาติ ถือเป็นงานภายในประเทศ เน้นสำนักพิมพ์ที่ขายและทำหนังสือสำหรับตลาดในประเทศ เพื่อส่งเสริมการใช้จ่ายและการอ่านหนังสือของตลาดหนังสือไทยช่วงปลายปี
ภาพรวมตลาดหนังสือไทย แม้ว่าเศรษฐกิจจะชะลอตัว แต่ปี 2025 สำนักพิมพ์ก็ยังมีการเปิดตัวมากขึ้น และมีการสร้างสรรค์หนังสือเล่มขยายสู่สื่ออื่น ๆ ต่อเนื่อง
มูลค่าตลาดหนังสือไทยโดยรวมในปี 2025 คาดการณ์ไว้ที่ 20,000 ล้านบาท ซึ่งสูงกว่าที่เคยคาดการณ์ไว้ตอนแรกที่ 18,500 ล้านบาท
เทรนด์ที่น่าสนใจในปีนี้ อาทิ สำนักพิมพ์ใหญ่หลายแห่งมีการเปิดหัวย่อยเพื่อทำแนวทางหนังสือที่แตกต่างจากสำนักพิมพ์หลัก อย่างการเปิดสำนักพิมพ์สำหรับตีพิมพ์นิยายไทยที่ดัดแปลงมาจากภาพยนตร์
ครีเอเตอร์กลุ่มพอดแคสต์, ยูทูบเบอร์, รายการทีวี ก็เข้าสู่ตลาดหนังสือมากขึ้น หันมาเขียนหนังสือมากขึ้น สะท้อนการขยายตัวของการส่งเสริมระหว่างแพลตฟอร์มของสื่อสร้างสรรค์ และบ่งบอกว่าการอ่าน การฟัง และการรับรู้สื่ออื่น ๆ ไม่ได้แยกขาดจากกัน
สัดส่วนเนื้อหาและศักยภาพของนักเขียนไทย หนังสือในตลาดหนังสือไทย ปี 2024 ที่ผ่านมา แบ่งเป็น หนังสือแปลต่างประเทศ 66% หนังสือไทย 34% ประเมินปีนี้ อย่างหลังขยับขึ้นอยู่ที่ 39% เนื่องจากหลายสำนักพิมพ์ที่เคยทำแต่หนังสือแปลหันมาตีพิมพ์หนังสือไทยมากขึ้น หมวดหมู่หนังสือไทยที่มีศักยภาพสูงในตลาดตอนนี้คือ นิยาย, หนังสือเด็ก, BL – Boy’s Love, GL – Girls’ Love
สถานการณ์ร้านหนังสือในไทย ร้านเชนสโตร์ในห้างสรรพสินค้าลดลงจากการปิดตัวหลายแห่ง แต่ก็มีการเปิดร้านแบบสแตนอโลนด์ในชุมชนเข้ามาทดแทน โดยเฉพาะในโซนต่างจังหวัด
ร้านหนังสืออิสระ ปัจจุบันมีร้านหนังสืออิสระประมาณ 104 ร้านทั่วประเทศ และตอนนี้ทาง PUBAT กำลังมีการทำวิจัยเพื่อรวบรวมข้อมูลอย่างครอบคลุม สำหรับการนำไปต่อยอดสู่การทำนโยบายสนับสนุนที่มีประสิทธิภาพ และการที่ร้านสามารถเข้าร่วมโครงการคนละครึ่งได้ เนื่องจากเป็นธุรกิจจำหน่ายสินค้าทั่วไป ก็จะส่งเสริมการใช้จ่ายให้กับร้านในช่วงปลายปีได้อย่างดี
ขณะที่เทรนด์การอ่านอีบุ๊ก, พอดแคสต์, ออดิโอบุ๊ก เติบโตต่อเนื่องจากปัจจัยส่งเสริมอย่างความสะดวกสบายในการซื้อได้ทันที และตอบโจทย์การมีที่เก็บหนังสือเล่มซึ่งจำกัด
ส่วนนโยบายและการสนับสนุนอุตสาหกรรมหนังสือไทย PUBAT เปิดเผยว่าผู้ประกอบการมีความกังวลเกี่ยวกับค่าการตลาดและการเก็บส่วนแบ่งของแพลตฟอร์มอีคอมเมิร์ซที่เพิ่มสูงขึ้นเรื่อย ๆ
ทั้ง PUBAT ยังได้มีการทำข้อเสนอไปยังกรมสรรพากรขอให้มีการลดหย่อนภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา สำหรับการซื้อหนังสือ เนื่องจากมองว่าหนังสือคือการลงทุนที่ให้ผลตอบแทนในรูปของความรู้ ทักษะ และการพัฒนาตนเอง ซึ่งผลตอบแทนเหล่านี้ สามารถนำไปต่อยอดสร้างคุณค่าในชีวิต การงาน และการเงินได้ในระยะยาว