“Gig Worker” กับสิทธิประโยชน์ขั้นพื้นฐานที่ยังไม่ชัดเจน

“Gig Economy” หรือ เศรษฐกิจที่ประกอบไปด้วยระบบการทำงานแบบ ‘กิ๊กๆ’ ที่คาดว่าในไม่อีกกี่ปีข้างหน้าจะแพร่หลายมากขึ้นในทุกๆ ออฟฟิศ ตอบโจทย์บรรดาลูกจ้างที่เบื่อกับการทำงานในองค์กรและต้องการอิสระมากขึ้น

 อะไรคือ Gig อ่าน: ใครใครในโลกล้วนอยากเป็น gig

‘กิ๊ก’ ในที่นี้คือ การทำงานระยะสั้นที่ได้รับการว่าจ้างเป็นครั้งคราว มีอิสระในการเลือกงาน และเวลาทำงานด้วยตัวเอง ซึ่งรวมถึงพวกฟรีแลนซ์ และการทำงานบนแพลตฟอร์มออนไลน์ต่างๆ

ในขณะที่เทรนด์ “Gig Economy” เริ่มขยับขยาย และมี ชาว Gig Worker อยู่ในตลาดมากขึ้น แต่ก็ยังมีประเด็นในเรื่องของสิทธิขั้นพื้นฐานที่ลูกจ้างเหล่านี้ที่ควรจะได้รับ

ล่าสุด รัฐสภายุโรป (อียู) อนุมัติกฎหมายใหม่เพื่อปกป้องและเพิ่มสิทธิประโยชน์แรงงานในตลาด “กิ๊กอีโคโนมี” โดยจะกำหนดสิทธิขั้นพื้นฐานและเพิ่มความโปร่งใสสำหรับแรงงานที่อยู่ในตลาด

กฎหมายใหม่นี้จะถูกนำไปใช้กับแรงงานตลาดกิ๊กอีโคโนมีที่ทำงานอย่างน้อย 3 ชั่วโมงต่อสัปดาห์ และเฉลี่ย 12 ชั่วโมงต่อสี่สัปดาห์ รวมถึงผู้ที่ทำงานระยะสั้น พนักงานฝึกหัดด้วย

สิทธิในกฎหมายฉบับนี้นายจ้างจะต้องแจ้ง “ข้อมูลสำคัญ” ให้ลูกจ้างตั้งแต่วันแรก ทั้งเรื่องของหน้าที่ของพวกเขาที่ต้องชัดเจน วันเริ่มต้นงาน และการจ่ายค่าตอบแทน มาตรฐานการทำงาน สิทธิในการได้รับเงินชดเชยสำหรับการยกเลิกงานไม่ทันเวลา 

ลูกจ้างยังสามารถปฏิเสธงานนอกเวลาที่ไม่ได้แจ้งกำหนดการล่วงหน้า และนายจ้างไม่สามารถห้ามไม่ให้ลูกจ้างไปรับงานจากบริษัทอื่นได้

กฎหมายฉบับนี้มีผลบังคับใช้กับประเทศสมาชิกในอีก 3 ปี

– – – –

ข้ามมาดูในตลาดสหรัฐฯ ที่มีจำนวน Gig Worker เป็นจำนวนมาก ข้อมูลจากรายงาน ‘ตลาด: Gig Economy สำนักงานส่งเสริมการค้าในต่างประเทศ’ ระบุคาดการณ์จากบริษัท Intuit บริษัทผู้พัฒนาซอฟต์แวร์ทางการเงินว่า ภายในปี 2021 จะมีคนอเมริกันทำงานอยู่ใน Gig Economy ประมาณ 9.2 ล้านคน

ขณะที่ปัจจัยที่ทำให้ Gig Economy เติบโตขึ้นนั้นมีทั้งเรื่องของความแพร่หลาย และก้าวหน้าทางเทคโนโลยี การเกิดขึ้นของธุรกิจใหม่ๆ และพฤติกรรมของคนรุ่นใหม่ที่เปลี่ยนไป

ด้านของกฎหมายสิทธิประโยชน์ของแรงงานเองฝั่งสหรัฐฯ ก็ไม่ได้นิ่งนอนใจ เมื่อปี 2017 สมาชิกรัฐสภาสหรัฐฯ มีการเสนอร่างกฎหมาย The Portable Benefits Pilot Program Act เป้าหมายเพื่อกระตุ้นการพัฒนาผลประโยชน์ด้านประกันสุขภาพ การเกษียณ และอื่นๆ สำหรับ gig worker 

รวมถึงในหลายๆ มลรัฐได้เตรียมพิจารณามาตรการเกี่ยวกับสิทธิประโยชน์ของกลุ่มแรงงานเหล่านี้เช่นกัน

– – – –

กลับมาที่ประเทศไทย ข้อมูลจากศูนย์วิจัยเศรษฐกิจและธุรกิจ ธนาคารไทยพาณิชย์ หรือ SCB EIC เคยรายงานเกี่ยวกับ Gig Economy ไว้อย่างน่าสนใจ ถึงแม้จะยังไม่มีการเก็บข้อมูลแบบเป็นทางการ แต่ผลสำรวจ (จากผู้ตอบแบบสอบถาม 9,387 คน) พอจะทำให้ประมาณการได้ว่า ชาว Gig worker มีอยู่ประมาณ 30% ของคนวัยทำงาน หมายความว่าในคนจำนวน 10 คน จะมีคนที่เป็น gig worker อยู่ 3 คน

และคนไทยที่อยากลาออกจากงานประจำมารับงาน Gig worker นั้นมีมากถึง 86%

ถึงแม้จะมีคนรุ่นใหม่อยากจะทำงานแบบ Gig กันมากขึ้น แต่อย่างไรก็ตาม ชาว Gig ก็ดูเหมือนจะต้องเผชิญหน้ากับปัญหาทั้งในเรื่องของรายได้ที่ไม่แน่นอน ไม่มีสวัสดิการการลาต่างๆ ที่เป็นสิทธิขั้นพื้นฐานที่สมควรจะได้รับ

คงต้องจับตาดูต่อไปว่า “เทรนด์ Gig Economy” กับประเด็นเรื่องสิทธิโยชน์ของแรงงานในตลาดในประเทศไทย และต่างประเทศจะเป็นรูปร่างมากน้อยแค่ไหน

–

---

ติดตาม Marketeer ได้หลากหลายรูปแบบ