เวลากาแฟ โดย วิรัตน์ แสงทองคำ
เวลาอยู่บ้านนานๆ มักคิดถึงการเดินทาง “เวลากาแฟ” กับการเดินทาง ยากจะแยกออกจากกัน ดังเรื่องราว เรื่องเล่าอันไม่รู้จบ
เวลาเดินทางไปแต่ละที่ แต่ละจุดหมายปลายทาง ล้วนเป็นประสบการณ์เฉพาะตัว แตกต่างกันอย่างแท้จริง
เมื่อเดินทางท่องเที่ยวต่างประเทศ ความเป็นไปได้แค่มุ่งสู่ปลายทาง “เวลากาแฟ” คาเฟ่ที่นั้นๆ ล้วนถนัดเล่าเรื่องราวให้จินตนาการบรรเจิด ข้ามผ่านห่วงโซ่ จากปลายทางย้อนไปจนถึงต้นธารได้อย่างมีสีสัน ดังตัวอย่างบางเรื่อง เกี่ยวกับร้านกาแฟในเมือง Manchester สหราชอาณาจักร (จากตอน “พลังใหม่ ความคิดใหญ่”)
ภาพอันเชื่อมโยงถึงแหล่งที่มา เมล็ดกาแฟ ได้ข้ามน้ำข้ามทะเลมาไกล “จากไร่ Finca Miravalle ในประเทศ El Salvador …ไร่กาแฟขนาด 10 เอเคอร์ บนเชิงภูเขาไฟ Santa Ana Volcano สูงประมาณ 1,700 –1,800 เมตร โดยธุรกิจครอบครัว สืบทอดกันมาเกือบ 4 ทศวรรษ จนถึงนายแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านทางเดินอาหาร ผู้เป็นเจ้าของในฐานะรุ่นที่ 2”
ที่ตื่นเต้นเร้าใจเป็นพิเศษไม่ใช่อื่นไกล เป็นเรื่องราวในบ้านเราเอง ภาพพลวัตอันครบถ้วนจากต้นธารสู่ปลายทาง เหมือนชมภาพยนตร์ม้วนเดียวจบ ทว่าต้องผจญเผชิญค้นหาเรื่องราวอย่างเข้าถึงด้วยตนเอง
ว่าไปแล้วได้ไปมาเกือบทุกที่ ทุกแหล่งที่สำคัญๆ เชื่อมโยงภาพเป็นตำนานหน้าใหม่ยุคสมัยกาแฟไทย จากภูดอยภาคเหนือสู่ไลฟ์สไตล์ผู้คนสังคมเมือง
ไม่ว่าทริป เชียงใหม่ เพื่อสัมผัสศูนย์กลาง “วัฒนธรรมคาเฟ่ (café culture)เกิดขึ้นและดำรงอยู่ (exist) และกำลังขยายตัวอย่างไม่หยุดหย่อน” (จากตอน “วัฒนธรรมคาเฟ่ @ เชียงใหม่”) จากภาพกว้างใหญ่ไปยังจุดโฟกัส ณ หมู่บ้านเล็กๆ กลางหุบเขา อย่าง บ้านแม่กำปอง ชุมชนซึ่งสัมพันธ์กับ “เวลากาแฟ” อย่างน่าทึ่ง ทั้งผสมผสานบุคลิกอย่างกลมกลืน (จากตอน “วิถีกาแฟบ้านแม่กำปอง”)
ยังมีอีก ภูดอยในละติจูดเดียวกัน เชื่อมต่อกันเฉียงไปทางทิศตะวันออก “เทือกเขาสลับซับซ้อน มีหลายดอย หลายชีวิตผู้คนชนเผ่า…ดอยที่สูงที่สุด ดอยที่มีต้นชมพูภูคา พืชพันธุ์หายาก พบที่นี่เท่านั้น …ดอกชมพูภูคาบานครั้งแล้วครั้งเล่ามานานกว่าตำนานหลายชีวิต จากชนเผ่าอันโดดเดี่ยว … จนมาถึงยุคสมัย เป็นแหล่งแวะเวียน ชื่นชมของผู้แรมทาง และ คอกาแฟ” (จากตอน “เรื่องราวกาแฟน่าน”) จากตรงนั้น อดนึกถึงแผ่นดินบ้านพี่เมืองน้องไม่ได้ อยู่ไม่ไกลจากสายตา มาจากการเดินทางอีกครั้งหนึ่งในความทรงจำ “เวลาเดินทางอันไม่หยุดหย่อน กาแฟลาว เข้าใกล้เรามากขึ้นๆ มากกว่าที่คิด” (จากตอน “สัมผัสกาแฟลาว Paksong Coffee”)
มีอีกจุดหมายปลายทางตั้งใจใคร่จะไปให้ถึง ทว่าทริปกำลังจะมีขึ้นต้องมีอันเป็นไปอย่างกะทันหัน ท่ามกลางช่วงเวลาอันพรั่นพรึง อันเนื่องมาจากการปิดเมืองครั้งใหญ่ในโลก ไอเอ็มเอฟเรียกว่า Great Lockdown ปรากฏการณ์ซึ่งไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อนในโลกาภิวัตน์
จุดหมายปลายทางใหม่ถูกกระตุ้นและเร่งเร้าขึ้นมาอย่างได้ใจ มีขึ้นก่อนหน้าวิกฤตการณ์บ้านเมือง ขอย้อนเวลากลับไปเล่าและเท้าความ
มาจาก “เวลากาแฟ” ที่อื่น 2 ครั้งล่าสุดซึ่งตั้งใจ เพื่อคั่นจังหวะ สลับ ปรับเปลี่ยนบรรยากาศและอารมณ์ไปบ้างบางขณะ กับ “เวลากาแฟ”@บ้าน อันเป็นกิจวัตร
ณ คาเฟ่แห่งแรก สะท้อนความสัมพันธ์กับตำนานโรงแรมเก่าแก่ในกรุงเทพฯ จากเวลาน้ำชายามบ่ายอันคลาสสิกแต่ไหนแต่ไรมา ค่อยๆ เปิดกว้างขึ้น เชิงพื้นที่และสินค้า จาก Comfort zone เข้าสู่กระแสใหม่อันเชี่ยวกราก (ภาพ 1-4) เป็นไปอย่างตั้งใจและพิถีพิถัน บรรจงโดยบาริสต้าชนะรางวัล โดยต้นแหล่งกาแฟจากภูดอยภาคเหนือ
เวลากาแฟอันบรรจงเป็นไปอย่างที่ควร ด้วยวิธีคลาสสิก มีหลายชื่อให้เลือกเรียก ไม่ว่า drip brewed coffee, pour-over coffee หรือ filtered coffee
อีกที่ เพิ่งไปมาในช่วงหัวเลี้ยวหัวต่อและคาบเกี่ยวกัน ระหว่าง PM2.5 กับ COVID-19 ไกลไปอีกหน่อย (ภาพ 5-9) ที่ที่ตั้งใจและบรรจงเช่นกัน ความพยายามสรรค์สร้างบรรยากาศให้เข้ากับ “เขาใหญ่” แหล่งตากอากาศยอดนิยมอยู่ใกล้เมืองหลวงที่สุด ต้นธารเวลาเอสเปรสโซ่ ที่นั่น มาจากภูดอยอาณาบริเวณเดียวกัน ณ แผ่นดินเหนือสุดประเทศไทย
“ดอยแม่สลอง “กับ “ดอยปางขอน” แหล่งปลูกกาแฟที่ตั้งใจกล่าวถึง อยู่ท่ามกลางอีกหลายต่อหลายแหล่งบนภูดอยสูงในจังหวัดเชียงราย
ดูจากแผนที่ หากเดินทางจากสนามบินเชียงราย ควรไปดอยปางขอนก่อน อยู่ทางด้านทิศตะวันตกไม่ไกล ระยะทางไม่ถึง 50 กิโลเมตร ระหว่างทางสามารถแวะ พิพิธภัณฑ์บ้านดำ (ผลงานศิลปินแห่งชาติที่มีชื่อเสียงผู้ล่วงลับ-ถวัลย์ ดัชนี) และ วัดร่องขุ่น (ผลงานศิลปินแห่งชาติผู้มีชื่อเสียงอีกคน-เฉลิมชัย โฆษิตพิพัฒน์) ได้ด้วย จากนั้นหากต้องการความตื่นเต้นเร้าใจ ควรขับรถขึ้นเหนือตามเส้นทางอันคดเคี้ยว ลัดเลาะ ขึ้นลง ตามเทือกภูดอย ไปยังดอยแม่สลอง แม้เส้นทางไม่ถึง 100 กิโลเมตร ว่ากันว่าต้องใช้เวลาเกือบๆ 3 ชั่วโมง
แต่ยังก่อน ทริปที่ว่าคงเป็นไปไม่ได้ในเวลานี้ ทางที่ดีให้กาแฟเชียงรายเดินทางมาเอง มาถึงกรุงเทพฯ แผนการที่เป็นไปได้จึงเริ่มต้น โดยกระบวนการหาซื้อกาแฟจากระบบค้าขาย Social media ตั้งใจค้นหาและติดต่อกับผู้ค้ารายย่อยโดยตรง ไม่ผ่านเครือข่ายหลัก “ขาใหญ่” ค้าขายออนไลน์
เป็น “ทางเลือก” อันเร้าใจ และ “ชิ้นส่วน” ซึ่งเข้ากันได้ดี เวลากาแฟ@บ้าน อันรื่นรมย์ได้เป็นไปอย่างที่เป็นมา
จนกว่าการเดินทางครั้งใหม่จะมาถึง
วิรัตน์ แสงทองคำ คอลัมนิสต์ ธุรกิจอิสระ ด้วยวัตรปฏิบัติ 4 ทศวรรษกับผลงานนับพันชิ้น งานบางส่วนปรากฏใน https://viratts.wordpress.com/และ https://www.facebook.com/วิรัตน์-แสงทองคำ เบื้องหลังฉาก “เวลากาแฟ” ดำเนินไปเป็นกิจวัตร ด้วยเรื่องราวและความคิดที่แตกต่าง เพิ่งจะเปิดสู่วงกว้างครั้งแรก @Marketeer online
–
ติดตาม Marketeer ได้หลากหลายรูปแบบ