ความสำเร็จระดับโลกของบริษัทญี่ปุ่นช่วงยุค 80 ต่อเนื่องถึงต้นยุค 90 ภายใต้การบริหารของเหล่าซีอีโอญี่ปุ่น นอกจากสร้างความภาคภูมิใจให้คนในชาติแล้ว ยังทำให้ทั้งแนวคิดและองค์ความรู้ต่าง ๆ ของผู้นำทางธุรกิจของ “แดนซามูไร” กลายเป็นต้นแบบที่ทั่วโลกอยากทำตาม
อย่างไรก็ตาม ช่วงไม่กี่ปีมานี้ สถานการณ์กลับตรงกันข้าม เห็นได้จากการที่บริษัทใหญ่ ๆ ในหลายธุรกิจของญี่ปุ่น ตกเป็นฝ่ายไล่ตาม เผชิญวิกฤต หรือชาวต่างชาติทำผลงานได้ดีกว่า นี่ทำให้ชาวต่างชาติกลายเป็นความหวังจนได้ตำแหน่งบนสุดของฝ่ายบริหาร
Nissan กลับมาอยู่ใต้การบริหารชาวญี่ปุ่นเมื่อปี 2017 หลัง คาร์ลอส กอส์น พ้นจากเก้าอี้ซีอีโอ นี่ถือเป็นข่าวใหญ่ เพราะเขาคือซีอีโอต่างชาติที่อยู่มา 17 ปี พลิก Nissan ให้ยิ่งใหญ่ แต่มาถูกปลดจากกรณีทุจริต และต้องไปรับโทษจำคุกอีก
สถานการณ์ดังกล่าวทำให้ Nissan ต้องตั้งหลัก และได้กลับมาอยู่ภายใต้การบริหารของซีอีโอชาวญี่ปุ่น เริ่มจาก ฮิโรโตะ ไซคาวะ แล้วต่อด้วย มาโกโตะ อูชิดะ
ทว่าทั้งคู่กลับไม่มีความสำเร็จอะไรที่โดดเด่น เนื่องจากทำได้แค่ประคององค์กรในยุคที่อุตสาหกรรมยานยนต์เปลี่ยนผ่านจากรถเครื่องยนต์สันดาปใช้น้ำมันไปสู่รถอีวีที่ใช้พลังงานไฟฟ้า ซึ่ง Nissan ก็ยังทำไม่ดี ซ้ำร้ายต้องมาเจอกับการชะลอตัวของตลาดรถยนต์อีก
ปลายปี 2024 Nissan ต้องปลดพนักงานเพื่อกู้สถานการณ์ ส่วนแผนจับมือกับ Honda ตั้งเครือข่ายยานยนต์ใหม่ก็เรียกเสียงฮือฮาได้ไม่นาน และที่สุดดีลก็ล่มไป
ณ จุดนี้ ถือเป็นการสะท้อนว่าองค์ความรู้และแนวคิดของชาวญี่ปุ่นเพียงอย่างเดียวอาจไม่เพียงพอที่จะขับเคลื่อน Nissan ดังนั้นชาวต่างชาติที่มีประสบการณ์ระดับโลกคือคำตอบในการพลิกวิกฤต
มีนาคม 2025 Nissan ประกาศแต่งตั้ง อีวาน เอสปิโนซ่า เป็นซีอีโอคนใหม่ ซึ่งถือว่าตรงสเปก เพราะเป็นชาวเม็กซิกันที่อยู่กับ Nissan มานาน และยังดูแลตลาดแถบละตินอเมริกาอีกด้วย
Seven&i Holdings บริษัทแม่ของ 7-Eleven ทั่วโลก เป็นอีกหนึ่งองค์กรใหญ่ของญี่ปุ่นที่ไว้ใจให้ชาวต่างชาติขึ้นมาเป็นเบอร์หนึ่งฝ่ายบริหารหลังสถานการณ์บีบบังคับและความจำเป็น
Seven&i Holdings ก่อตั้งขึ้นเมื่อปี 2005 เพื่อดูแลธุรกิจต่าง ๆ ในเครือ ที่มีตั้งแต่ร้านสะดวกซื้อ ห้างค้าปลีกไปจนถึงเชนร้านอาหาร ซึ่งปีกธุรกิจสำคัญสุดคือ 7-Eleven โดยเฉพาะในญี่ปุ่น เพราะเป็นทั้งแหล่งรายได้สำคัญ และต้นแบบร้านสะดวกซื้อในอีกหลายประเทศทั่วโลก
ปี 2024 Seven&i Holdings ตกเป็นข่าวใหญ่หลังมีรายงานว่า Alimentation Couche-Tard Inc. (ACT) จากแคนาดา เปิดดีลขอซื้อกิจการเพื่อหวังขึ้นเป็นยักษ์ร้านสะดวกซื้อด้วยจำนวนสาขาทั่วโลกมากถึง 67,000 แห่ง
แม้ในช่วงแรกที่มีข่าวออกมา ทุกสายตาจะจับตามองกันว่าดีลจะปิดได้หรือไม่ เพราะจะถือเป็นประตูบานแรกในการซื้อกิจการบริษัทใหญ่แห่งอื่น ๆ ของญี่ปุ่น
อย่างไรก็ตาม เมื่อเวลาล่วงไป Seven&i Holdings ทำทุกทางเพื่อขัดขวางดีลนี้ เริ่มด้วยการแยกบริษัทในเครือที่ไม่ใช่ร้านสะดวกซื้อออกไป ต่อด้วยการซื้อหุ้นเพิ่มของตระกูลผู้ก่อตั้ง
ข้ามมาที่พฤษภาคม 2025 Seven&i Holdings ได้มีการแต่งตั้ง สตีเฟ่น เฮย์ส ดาคัส ชาวอเมริกันที่เคยเป็นผู้บริหาร Walmart มาก่อน เป็นซีอีโอคนใหม่
นอกจากถือเป็นซีอีโอชาวต่างชาติคนแรกของ Seven&i Holdings แล้ว ความเคลื่อนไหวนี้ยังเป็นการสะท้อนว่า เทรนด์คว้าตัวชาวต่างชาติที่มีประสบการณ์ในบริษัทระดับโลกกำลังเริ่มเบ่งบานในญี่ปุ่นอีกด้วย
ล่าสุดมีองค์กรใหญ่ของญี่ปุ่นอีกแห่งที่เลือกแนวทางนี้ โดย Panasonic ประกาศแต่งตั้ง เคนเน็ธ วิลเลียม แซน หัวหน้า Panasonic Avionics ที่ดูแลปีกธุรกิจระบบอิเล็กทรอนิกส์ของอากาศยาน ให้เป็นซีอีโอคนใหม่
เคนเน็ธ วิลเลียม แซน เป็นชาวอเมริกัน โดยเขาเคยนั่งเก้าอี้ผู้บริหารของ Boeing มาก่อน และความสำเร็จล่าสุดของเขาคือพา Panasonic Avionics ทำกำไร โดยเขาจะขึ้นรับตำแหน่งซีอีโอ Panasonic ต่อจาก ยาสุกิชิ ฮิกูชิ อย่างเป็นทางการเมษายน 2026
ยาสุกิชิ ฮิกูชิ เชื่อว่า เคนเน็ธ วิลเลียม แซน เหมาะสมกับตำแหน่งซีอีโอคนใหม่ของ Panasonic ที่สุด มีประสบการณ์กับองค์กรใหญ่ระดับโลกมาก่อน และยังเข้าใจธุรกิจเทคโนโลยีอย่างลึกซึ้งอีกด้วย
ความเคลื่อนไหวเหล่านี้ถือเป็นการสะท้อนว่า บริษัทญี่ปุ่นที่เคร่งครัดเรื่องกฎระเบียบและมีความอนุรักษ์นิยมกำลังปรับเปลี่ยนตัวเองให้ทันโลกและสอดรับกับยุคสมัย
หาก อีวาน เอสปิโนซ่า, สตีเฟ่น เฮย์ส ดาคัส และ เคนเน็ธ วิลเลียม แซน ประสบความสำเร็จ เทรนด์ตั้งชาวต่างชาติเป็นซีอีโออาจเบ่งบานในญี่ปุ่น
โดยในภาพใหญ่จะช่วยบริษัทญี่ปุ่นมีภาพลักษณ์ที่เปิดกว้างขึ้น และลดระยะห่างจากคู่แข่งเอเชียอย่างจีนและเกาหลีใต้ในตลาดโลกได้อีกด้วย / japantoday