แรงบันดาลใจจากโครงการในพระราชดำริ สู่โมเดล CSR ฉบับยั่งยืนของ อิชิตัน

หากพูดถึงการรับผิดชอบต่อสังคมแล้ว แน่นอนว่าในปัจจุบันเกือบทุกองค์กรต่างก็ให้ความสำคัญกับเรื่องนี้เป็นอย่างมาก บางองค์กรกำหนดให้เป็นนโยบายหลักที่ต้องปฏิบัติควบคู่ไปกับการดำเนินธุรกิจ แต่มีไม่กี่องค์กรที่ลงมือสร้างให้เห็นเป็นรูปธรรม และใส่ใจในผลลัพธ์ทุก ๆ ขั้นตอน หนึ่งในนั้นคือองค์กรเอกชนอย่าง อิชิตัน

ย้อนไปเมื่อ 30 ปี พื้นที่เขตดอยแม่สลอง อ.แม่ฟ้าหลวง จ.เชียงราย บ้านของชาวเขาเผ่าอาข่า ยังเป็นดินแดนอันตรายจากการเป็นทางผ่านหลักยาเสพติดที่รุ่งเรืองที่สุดยุคหนึ่งของโลก ด้วยชีวิตที่ยากจน แร้นแค้น และสิ้นหวัง พวกเขาจำเป็นต้องปลูกฝิ่นเพื่อแลกข้าวประทังชีวิต ทุกครัวเรือนล้วนเกี่ยวข้องกับการค้ายาเสพติดและค้าประเวณี

จนกระทั่งการเข้ามาของ “มูลนิธิแม่ฟ้าหลวง” ในปีพ.ศ. 2531 “สมเด็จย่า” ทรงมีพระราชดำริขจัดแหล่งปลูกฝิ่นและยาเสพติดให้หมดไปจากดินแดนแห่งนี้ ภารกิจพลิกคืนผืนป่าฟื้นฟูสภาพความเป็นอยู่ของชาวเขาบนดอยจึงเริ่มขึ้น เริ่มต้นด้วยการให้ความรู้การศึกษาอย่างเป็นระบบ แล้วสอนการปลูกพืชเศรษฐกิจ อาทิ ชา กาแฟ แมคคาเดเมีย เพื่อเป็นฐานพัฒนามาตรฐานชีวิตชาวเขาที่ยากไร้ให้มีแหล่งรายได้อื่นที่ยั่งยืนกว่ายาเสพติด

จากภูเขาหัวโล้นที่เคยเป็นไร่ฝิ่น วันนี้พื้นที่กว่า 59,760 ไร่ กลายเป็นแหล่งปลูกชาที่ใหญ่ที่สุดในประเทศไทย ผลที่ตามมาคือการพัฒนาอย่างยั่งยืนเข้าถึงชุมชนทั้ง ถนน สาธารณูปโภค อนามัย มาจากความร่วมมือกันอย่างแข็งขันของภาครัฐและเอกชน

“อิชิตัน” หนึ่งในองค์กรเอกชนที่ให้ความสำคัญในการสนับสนุนรับซื้อใบชาจากชุมชนดังกล่าวและยังช่วยพัฒนาเทคโนโลยีการปลูกชาแก่ชาวบ้าน ทำให้ชาวเขาเผ่าอาข่า วันนี้มีการงานอาชีพที่มั่นคง รายได้ต่อครัวเรือนขยับจาก 23,710 บาทต่อปีในปี 2547 เป็น 127,010 บาทต่อปีในปี 2554 และยังคงขยายตัวอย่างต่อเนื่อง ลูกหลานเกษตรกรชาไม่ต้องไปทำงานที่อื่น ที่สำคัญที่สุดคือการอยู่พร้อมหน้ากันทั้งครอบครัว มีรอยยิ้ม มีชีวิต และมีความสุข

ล่าสุดองค์กรแห่งนี้ได้นำร่องโมเดลพัฒนาชุมชนต้นน้ำเผ่าอาข่า นำทีมโดย ตัน ภาสกรนที ริเริ่มโครงการ “ชาคืนต้น” มีวัตถุประสงค์เพื่อปรับปรุงระบบสาธารณูปโภคให้คนในพื้นที่ มีน้ำสะอาดใช้ตลอดทั้งปี ด้วยการขุดเจาะพื้นหินลึกกว่า 80 เมตร เพื่อลำเลียงน้ำบาดาลมาเก็บสะสมให้เพียงพอต่อการใช้ พร้อมขยายขอบเขตความรับผิดชอบไปถึงลูกหลานของเกษตรกรผู้ปลูกชาให้ได้รับการเรียนการสอนที่มีคุณภาพ สามารถนำมาต่อยอดพัฒนาเป็นอาชีพได้ โดยเลือกลงพื้นที่ไปยัง โรงเรียนพญาไพรไตรมิตร ต.เทอดไท อ.แม่ฟ้าหลวง จ.เชียงราย เป็นพื้นที่แรก และเสร็จสิ้นภารกิจในปีแรกไปแล้วเมื่อกลางปีที่ผ่านมา

ปัจจุบันแม้ว่าปัญหายาเสพติดจะหายไปแล้ว แต่อิชิตันยังถือเป็นภารกิจสำคัญที่ต้องเข้าไปพัฒนาชีวิตชุมชนเกษตรกรไร่ชาอย่างต่อเนื่อง ภารกิจการพัฒนาชุมชนต้นน้ำจะยังคงเดินหน้าต่อไปในการให้ความรู้ และพัฒนาระบบการศึกษาเพื่อให้ลูกหลานเกษตรกรชาได้มีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นอย่างมั่งคงตลอดไป