รัฐบาลในแต่ละประเทศมีระบบการบริหารและจัดการหน่วยงานต่างกันไป โดยเพื่อเพิ่มสภาพคล่องทางการเงินจึงเกิดหน่วยงานแบบรัฐวิสาหกิจขึ้น เช่น การไฟฟ้า การประปา และหน่วยงานด้านพลังงานต่างๆ

ไปรษณีย์ ก็เป็นหน่วยงานรัฐที่หลายประเทศ เช่น ญี่ปุ่น และอังกฤษ เปลี่ยนเป็นรัฐวิสาหกิจ ผ่านสาขาที่มีกระจายอยู่มากมาย และเปิดบริการทางการเงินเข้ามา

ในส่วนของอังกฤษใช้แนวทางดังกล่าวมาตั้งแต่ปี 1987 โดยพอถึงยุค 90 ไปรษณีย์อังกฤษมีนโยบายนำระบบ IT เข้ามาใช้ในส่วนของบริการทางการเงิน เพื่อเพิ่มความทันสมัย และสะดวก รวมไปถึงลดการใช้กระดาษและขจัดปัญหาการทุจริต

ปรากฏว่า ระบบ Horizon IT จาก บริษัท Fujitsu ของญี่ปุ่นชนะการประมูลผ่านดีล 900 ล้านปอนด์ (ราว 40,000 ล้านบาทตามค่าเงินปัจจุบัน) ที่เริ่มใช้งานในปี 1999 แต่ไม่มีใครรู้เลยว่าเทคโนโลยีดังกล่าวกลับเป็นต้นเหตุของปัญหาและกระทบต่อชีวิตของคนนับพัน

พนักงานของไปรษณีย์อังกฤษพบปัญหาในระบบ Horizon IT อยู่บ่อย ๆ นับตั้งแต่ใช้กันแพร่หลายในยุค 2000 และมีหลายครั้งที่ตัวเลขกับจำนวนเงินในระบบไม่ตรงกัน เกิดการขัดข้องหรือติดบั๊ก จนพนักงานและเจ้าของสาขาไปรษณีย์อังกฤษถูกกล่าวหาและตกเป็นผู้ต้องหาคดียักยอก

ด้านไปรษณีย์อังกฤษจัดการสอบสวนและตัดสินลงโทษพนักงานและเจ้าของสาขาไปรษณีย์อังกฤษ ถูกบีบให้รับผิดข้อหายักยอก และตกแต่งบัญชี เพื่อรักษาชื่อเสียงหน่วยงานรัฐ แต่กลับไม่มองว่าเป็นความผิดพลาดของระบบ Horizon IT จาก Fujitsu ที่ใช้อยู่

คดี Horizon IT กลายเป็นบาดแผลใหญ่ของสังคมอังกฤษ และการตัดสินผิดครั้งใหญ่ที่สุดครั้งหนึ่งในประวัติศาสตร์ของประเทศ ที่แม้คนส่วนใหญ่จะลืม ๆ กันไปแต่กับพนักงานและเจ้าของสาขาไปรษณีย์อังกฤษ 3,500 คนนี่คือฝันร้ายที่ลืมไม่ลง

เพราะทำให้หลายคนแทบหมดตัว ต้องเข้าไปอยู่ในเรือนจำ ครอบครัวแตกแยก กลัวมาทำงานกับหน่วยงานใหญ่ และบางคนที่ทนความเครียดไม่ไหวก็ถึงขั้นจบชีวิตตัวเอง

อลัน เบตส์

อย่างไรก็ตาม มีบางส่วนที่ลุกขึ้นสู้ นำไปสู่การยื่นเรื่องฟ้องร้องทั้งแบบเดี่ยวและแบบกลุ่ม โดยแบบกลุ่มนำโดย อลัน เบตส์ อดีตพนักงานที่เจอบั๊กและได้รับผลกระทบ

อลัน เบตส์ นำทีมอดีตพนักงานไปรษณีย์อังกฤษยื่นเรื่องฟ้องเรียกค่าเสียหายกับการไปรษณีย์อังกฤษต่อศาลฎีกาในปี 2017 โดยที่สุดปี 2020 ศาลก็ตัดสินให้ไปรษณีย์อังกฤษเป็นฝ่ายผิดต้องจ่ายค่าเสียหายและเยียวยาอดีตพนักงานไปแล้วเป็นเงิน 130 ล้านปอนด์ (ราว 5,800 ล้านบาท)

ทว่าก็ยังมีพนักงานอีกมากที่ยังไม่ได้รับการเยียวยา แต่ก็ทำอะไรไม่ได้มากไปกว่าพยายามดำเนินชีวิตต่อไป

1 มกราคม สถานีโทรทัศน์ ITV อังกฤษ นำ Mr. Bates vs. The Post Office ซีรีส์ตีแผ่คดี Horizon IT มาออกอากาศตอนแรก โดยจากการที่ นิก วัลลิส ผู้สื่อข่าวของ BBC ที่เคยนำเรื่องนี้มารายงานอยู่ในทีมผู้สร้างจึงมีข้อมูลอย่างละเอียด ทำให้ซีรีส์เรตติ้งแรงขึ้นเรื่อย ๆ

Mr. Bates vs. The Post Office ที่มี 4 ตอนและออกอากาศต่อเนื่อง ลาจอไปด้วยยอดผู้ชมกว่า 10 ล้านคน ถือเป็นซีรีส์ที่ยอดผู้ชมสูงสุดของ ITV ตั้งแต่ปี 2024

ความแรงของซีรีส์เกิดเป็นแรงกระเพื่อมมากมาย เริ่มจากทำให้สังคมอังกฤษหันมาสนใจและพากันเห็นใจเหล่าอดีตพนักงานการไปรษณีย์ที่ต้องไปรับโทษจากความผิดพลาดของระบบ

นำมาสู่การลงชื่อเพื่อเรียกร้องให้รัฐบาลที่ใช้อำนาจตามกฎหมายเร่งให้การไปรษณีย์เยียวยาพนักงาน

พอลล่า เวนเนลล์ส

ต่อด้วย พอลล่า เวนเนลล์ส อดีตหัวเรือใหญ่ไปรษณีย์อังกฤษ คืนเครื่องราชฯ เพื่อลดกระแสต่อต้าน ส่วน Fujitsu ก็ถูกชาวอังกฤษกดดันให้ต้องมาเยียวยาอดีตพนักงานไปรษณีย์ด้วย

ที่สุดรัฐบาลอังกฤษก็ทนการเรียกร้องจากกระแสของซีรีส์ Mr. Bates vs. The Post Office ไม่ไหว สั่งให้การไปรษณีย์เร่งเยียวยาพนักงาน ส่วนผู้อำนวยการ Fujitsu ประจำยุโรปก็ออกมายอมรับว่า บริษัทมีส่วนผิด เสียใจกับเรื่องที่เกิด และพร้อมช่วยเยียวยา  

จากนี้ แสงไฟคงส่องไปที่ ไปรษณีย์อังกฤษ และ Fujitsu ว่าจะจริงจังกับการเยียวยาอดีตพนักงานไปรษณีย์แค่ไหน โดยฝ่ายไปรษณีย์อังกฤษคงส่งผลต่อสถานะการเงินพอสมควร เพราะจ่ายเงินเยียวยาไปแล้วก้อนใหญ่

ส่วนฝ่าย Fujitsu ก็อาจไม่ได้ต่อสัญญากับไปรษณีย์ รวมไปถึงหน่วยงานราชการใหญ่ ๆ ของอังกฤษและประเทศอื่น ๆ ด้วย/theguardian, cnn, wikipedia, bbc


ติดตามนิตยสาร Marketeer ฉบับดิจิทัล
อ่านได้ทั้งฉบับ อ่านได้ทุกอุปกรณ์ พกไปไหนได้ทุกที
อ่านบน meb : Marketeer