เวลากาแฟ โดย วิรัตน์ แสงทองคำ
เวลากาแฟเวลาเดินทาง บางครั้งบางคราว ได้ค้นพบกระแสและเรื่องราวยุคสมัย
“บรรยากาศละเมียดละไม แบบฉบับออนเซนญี่ปุ่น ที่ Hakone กับเวลากาแฟ ไม่ว่ากาแฟแบบไหนก็รู้สึกดี แม้เป็นกาแฟธรรมดา ก็เข้ากับขนมญี่ปุ่น Handmade Warabimochi ได้อย่างลงตัว” เรื่องเล็กๆเคยพาดพิง(จากตอน “เวลาเดินทาง กับร้านกาแฟอิสระ” ) อันที่จริงเป็นเพียงชิ้นส่วนแห่งช่วงสัปดาห์เวลากาแฟ@ Tokyo and around
ตามประสาคอกาแฟผู้เดินทาง มักพยายามเชื่อมโยงจินตนาการ บทเรียนเกษตรกร กับไลฟ์สไตล์และรสนิยม ว่าไปแล้วการเดินทางท่องเที่ยวครั้งนั้น ไม่ได้มีแผนการตายตัว ใช้ชีวิตตามจังหวะ กับเวลากาแฟในทุกๆวัน ในที่แตกต่าง ไม่น่าเชื่อว่า ภาพและเรื่องราวตามรายทาง จะค่อยๆปะติดปะต่อเป็นภาพเคลื่อนไหวอันมีเรื่องราว
ตั้งแต่เริ่มต้นยุคสมัยวัฒนธรรมกาแฟญี่ปุ่น เมื่อกว่า2ทศวรรษที่แล้ว
Doutor Coffee (ภาพ 1-2-3) ดูธรรมดา กับคอกาแฟทุกเพศวัย ที่จริงคือ เชนร้านกาแฟญี่ปุ่น เปิดร้านกาแฟสไตล์ตะวันตกแห่งแรก@Harajuku เมื่อปี 2523 ค่อยๆขยายเครือข่ายอย่างช้าๆ จนเมื่อเวลาประจวบ Starbucks เข้ามาปักหลักนอกสหรัฐฯแห่งแรกที่โตเกียว (ปี 2539) ดูประหนึ่งเวลากาแฟที่นั่นหมุนเร็วขึ้นมาก Doutor Coffee ขยายเครือข่ายจนมีมากกว่า 1,300 ร้าน จำนวนใกล้เคียงกับ Starbucks ในญี่ปุ่น ทั้งได้เปิดเครือข่ายร้านในแบรนด์ในชื่ออื่นๆ เช่น Excelsior Café (เปิดปี 2542 ปัจจุบันมีกว่า 100 สาขา) ในที่สุดกิจการกาแฟในโมเดลที่ควรได้เกิดขึ้น เป็นทั้งเจ้าของไร่กาแฟแปลงใหญ่ที่ Hawaii เริ่มเปิดสาขาในต่างประเทศ และเป็นกิจการจดทะเบียนในตลาดหุ้นโตเกียว
เรื่องราวซึ่งเทียบเคียงและอ้างอิงกับ Starbucks ประสบการณ์ความสำเร็จธุรกิจอเมริกันในญี่ปุ่น ในฐานะผู้นำกระแสกาแฟคลื่นลูกที่สอง
เวลากาแฟตามรายทาง ได้ค้นพบร่องรอย แรงปะทุ แรงปะทะ เป็นระลอกคลื่น จากจุดนั้นอีก
จากโฟกัส เมล็ดกาแฟ กับ Esprisso Cafe@Tokyo station (ภาพ 4) สัมผัสกระแสค่อนข้างเงียบงันซ่อนตัวอยู่กับสถาปัตยกรรมเก่าแก่ สถานีรถไฟโตเกียว เชื่อมโยงถึงยุคอาณานิคม เรื่องราวเมล็ดกาแฟล่องเรือรอนแรมมาถึงยุโรป เรียกว่า Aged Coffee กระบวนการบ่มเมล็ดกาแฟ(ก่อนคั่ว)อย่างพิถีพิถัน (6 เดือน- 3ปี) ไปจนถึงโมเดลผสมผสาน หลากหลายมาตามกระแส อย่างกรณี เซฟดังดาวมิชิลินชาวฝั่งเศส Joel Robuchon ผู้มาปักหลักในเอเชีย เปิดเครือข่ายร้านอาหารอย่างมีเอกลักษณ์ กับ Le Cafe De Joel Robuchon–Shinjuku (ภาพ 5 ) ร้านแรกในญี่ปุ่น ขนมอบพ่วงด้วย กาแฟ และNOA café -Harajuku กาแฟกับขนมหวานเข้ากันทีเดียว(ภาพ 6-7) แตกแขนงจากเครือข่ายธุรกิจ ญี่ปุ่น NOA Inc ดำเนินธุรกิจแตกต่าง หลากหลาย ทั้งร้านอาหาร ดนตรี พื้นที่เช่าและโรงเรียนทางดนตรี-กีฬา
ในเชิงภูมิศาสตร์ตามรายทางแหล่งท่องเที่ยวรอบๆโตเกียว จุดหมายปลายทางรถไฟหัวกระสุนไป-กลับระหว่างวัน ปรากฏร้านกาแฟดาษดื่น นอกจากกาแฟธรรมดาในออนเซ็น @ Hakone แล้ว อย่างที่เห็น Lancatlgue Cafe@ Nikko (ภาพ 8-9) ร้านเหล้า ร้านอาหาร และกาแฟ ใกล้ๆ Nikko Tosho-gu แหล่งมรดกโลกรากเหง้าสังคมญี่ปุ่น หรือ Karuizawa แหล่งท่องเที่ยวกลิ่นอายตะวันตก มีเรื่องราว John Lennonกับภรรยาชาวญี่ปุ่น Yoko Ono อยู่ด้วย เวลากาแฟกับ Cafe l’opera (ภาพ 10) เพื่อเข้าหลบฝนในช่วงเวลาไม่เป็นใจ ในบรรยากาศแบบฝรั่งเศส
ช่วงสัปดาห์เวลากาแฟ@ Tokyo and around ปิดท้ายด้วยกระแสกาแฟคลื่นลูกที่สาม (Third wave of coffee) สัมผัสกระแสซึ่งเดินทางมาถึงโตเกียวก่อนใครๆ ปรากฏการณ์น่าทึ่ง สะท้อนการเข้าถึงกระแสยุคสมัย
ตามกระแสวัฒนธรรมกาแฟอเมริกันคลื่นลูกใหม่ ความเคลื่อนไหวเพื่อกาแฟคุณภาพ ด้วยสายสัมพันธ์อันแนบแน่นระหว่างต้นธารกับปลายทาง นิยามเพิ่งเกิดขึ้นเกือบๆ 2 ทศวรรษ ปรากฏการณ์อีกขั้น จากร้านกาแฟแห่งยุคสมัยก่อตัวขึ้นที่ California เมื่อครึ่งศตวรรษที่ผ่านมา
ผู้นำกระแส“ร้านกาแฟคลื่นลูกที่สามแห่งโตเกียว” คือ Blue Bottle Coffee (ภาพ 11) และVerve Coffee (ภาพ 12-13) รายแรกก่อตั้งเมื่อปี2545 ที่Oakland ในอีก5 ปีต่อมาอีกรายเปิดขึ้นที่Santa Cruz ในรัฐเดียวกัน (California) ทั้งสองพร้อมใจกัน ข้ามฟากมาโตเกียวเป็นที่แรกที่เดียว ในเวลาใกล้เคียงกันปี 2558 และ 2559 นี่เอง
เรื่องราว “กาแฟคลื่นลูกที่สาม” อย่างโฟกัส ขอขยักไว้เล่าในตอนต่อๆไป เช่นเดียวกับเวลา ณ ญี่ปุ่น เชื่อว่าเมื่อการเดินทางท่องเที่ยวครั้งใหม่เกิดขึ้น เรื่องราวเวลากาแฟที่นั่น ย่อมมีมิติแตกต่างไปอีก
อ่าน “เวลากาแฟ” ก่อนหน้านี้ : เปิดฉาก / ยุคสมัย Espresso / ดื่มด่ำ ประสบการณ์เอ็กซ์คลูซีฟ /
วิถีกาแฟบ้านแม่กำปอง / จากตำนานชีวิต สู่รสนิยมยุคสมัย /
วิรัตน์ แสงทองคำ คอลัมนิสต์ธุรกิจ ด้วยวัตรปฏิบัติเกือบ 4ทศวรรษ เสนอมุมมองอย่างที่เคยเป็นมาใน“ประชาชาติธุรกิจ” และพยายามเชื่อมโยงธุรกิจเข้ากับสังคมวงกว้างใน”มติชนสุดสัปดาห์” ขณะที่หลังฉากนั้น มี”เวลากาแฟ” อย่างเงียบๆ เวลาซึ่งเพิ่งเปิดสู่วงกว้างครั้งแรกที่นี่ @Maketeer Online
ติดตาม Marketeer ได้หลากหลายรูปแบบ