เวลากาแฟ โดย วิรัตน์ แสงทองคำ
กาแฟเย็นหรือ Cold Brew ที่ว่า ไม่ใช่กาแฟเย็นที่เห็นและเป็นอยู่ ตามความหมายกาแฟยอดนิยมบ้านเรา
เรื่องของเรื่องเปิดฉากขึ้นในหน้าร้อนที่ร้อนมากๆ เมื่อ 2 ปีที่แล้ว คอกาแฟผู้ชอบลงมือจำต้องปรับตัว ปรับจังหวะเวลากาแฟ
อันที่จริงการปรับตัวเป็นมาแล้วอย่างต่อเนื่อง เมื่อมองผ่านวิธีทำกาแฟ เคยว่าไว้ในตอนแรก (หากสนใจโปรดกลับไปอ่าน และพิจารณาภาพประกอบ ตอน “เปิดฉาก”) จากเครื่องต้มกาแฟไฟฟ้าแบบพื้นๆ ยกระดับเป็นเครื่องทำเอสเปรสโซ่ (Espresso machine) … สู่พื้นฐาน สู่ความเรียบง่าย กับแบบฉบับในครัวเรือนอิตาลี– Moka pot หรือบ้างก็เรียก Stove-top ในบางขณะจะสลับกับเครื่องทำกาแฟอย่างง่ายๆ แบบฝรั่งเศส-French Press
และแล้วเวลากาแฟได้ปรับอีกครั้ง ด้วยแบบแผนการดำเนินชีวิตช้าลงอีก เป็นความสัมพันธ์ที่ลงตัวกับความเรียบง่ายอีกระดับ จึงมาถึงกาแฟแบบชงผ่านตัวกรอง หรือ Brewed coffee หรือ Pour-Over บ้านเรามักเรียก “กาแฟดริป” ขณะที่ทั่วไป อย่างที่เพิ่งไปมา เรียก Filter Coffee
ในปีนั้นหน้าร้อนที่ร้อนมากๆ บางสิ่งบางอย่างปรับเปลี่ยนไปบ้าง ประหนึ่งขัดจังหวะชั่วครั้งชั่วคราว กับประสบกาณ์ใหม่ กับวิธีทำกาแฟอีกแบบหนึ่ง ด้วยชุดทำกาแฟเย็น (Cold Brew) ผลิตภัณฑ์ออกแบบโดยญี่ปุ่น ว่ากันว่าเป็นที่ที่มีเรื่องราวกาแฟเย็นมาช้านาน อ้างอิงต้นฉบับเมืองเกียวโต (Kyoto) เมืองหลวงเก่า ซึ่งมีประวัติศาสตร์ยาวนานย้อนไป 300-400 ปี
“ดื่มกาแฟเย็นต้องใจเย็นๆ” ด้วยกระบวนการทำกาแฟเย็น หรือบ้านเราเรียกสกัดเย็น พื้นฐานมี 2 วิธี ล้วนใช้เวลา จะเอาแบบ ”น้ำหยด” ใช้เวลา 1-2 ชั่วโมง หรือแบบแช่เย็นค้างคืนอย่างน้อย 8 ชั่วโมง ตามแต่ชอบ ตามแต่จังหวะชีวิต (หากสนใจดูวิธีทำทาง You tube หรือจากลิงก์นี้ https://www.youtube.com/watch?v=jZhSFbT0b6c และ https://www.youtube.com/watch?v=Tuc3YmaciFw )
เป็นที่แน่ชัดแล้วว่า แตกต่างจากเวลากาแฟเย็นในความหมายอย่างที่เราเข้าใจ กับภาพที่ชินตา@กรุงเทพฯ เมืองหลวงในภูมิภาคที่มีอากาศร้อนเกือบจะทั้งปี ผู้คนนิยมดื่ม จึงเป็นความเป็นไปที่ควร ทว่ากาแฟเย็นที่ว่า ส่วนใหญ่เป็นอีกอย่างหนึ่งที่เรียกว่า Iced Coffee มักมีส่วนผสมน้ำตาลอยู่ด้วย ส่วน Cold Brew หรือ กาแฟสกัดเย็น เริ่มเป็นกระแสคุกรุ่นขึ้นบ้างแล้ว
ช่างบังเอิญเหลือเกิน ช่วงนั้นเป็นกระแสครึกโครมในสังคมอเมริกัน อ้างตัวเลขที่น่าเชื่อถือ ในปี 2650 ปรากฏว่ากาแฟเย็น (Cold Brew Coffee) มียอดขายถึง 38 ล้านเหรียญสหรัฐ หรือเพิ่มขึ้นอย่างก้าวกระโดดถึง 370% เมื่อเปรียบเทียบกับยอดขายในปี 2558 (จาก From Cafes To Restaurant Menus, Cold Brew Coffee Is Heating Up: https://www.forbes.com –21 พฤษภาคม 2561)
กระแสคงแรงจริงๆ ถึงขั้น WIRED สื่อด้านเทคโนโลยีชั้นนำแห่งสหรัฐฯ เพิ่งนำเสนอชุดทำกาแฟเย็น (THE 6 BEST COLD BREW COFFEE MAKERS YOU CAN BUY: https://www.wired.com 22 พฤษภาคม 2561) ให้ความสนใจเทคโนโลยีคลาสสิก เชื่อมโยงไลฟ์สไตล์ใหม่แห่งปัจเจก ด้วยผลิตภัณฑ์ที่ออกแบบที่ดี ส่วนใหญ่เป็นผลิตภัณฑ์อเมริกัน เพิ่งประดิษฐ์คิดค้นค่อนข้างใหม่ โดยมีการพาดพิงพอเป็นพิธีถึงชุดทำกาแฟเย็นดีไซน์ญี่ปุ่นซึ่งผมมีด้วย– Hario“Mizudashi” Cold Brew Coffee Pot (ดังภาพ 1 )
ก่อนที่ผมจะเดินทางไปสัมผัสร้านกาแฟอิสระ@ Edinburgh ในช่วงหน้าร้อนเมื่อเดือนที่แล้ว มีงานหนึ่งกระตุ้นจินตนาการ London Coffee Festival จัดอย่างเอิกเกริกในช่วงต้นๆ ปี งานนั้นให้ภาพการเติบโตของร้านกาแฟทั่วสหราชอาณาจักรอย่างน่าตื่นเต้น ปีทีผ่านมา มีร้านกาแฟเปิดขึ้นใหม่ถึง 1,215 แห่ง รวมทั้งสหราชอาณาจักรมีทั้งหมดแล้ว 24,061 แห่ง เป็นอัตราการเติบโตเร็วทีเดียว คาดกันว่าในปี 2568 จะทะลุ 32,000 แห่ง
บทสนทนาเกี่ยวกับแนวโน้มที่น่าสนใจ พุ่งเป้ามาที่กาแฟเย็นด้วยอย่างไม่ต้องสงสัย ในแวดวงผู้คร่ำหวอดเชื่อกันว่าเป็นกระแสที่มาแรงในสหราชอาณาจักร ด้วยบทสรุป กาแฟเย็นได้ผ่านช่วงเวลาสำคัญ จากคอกาแฟเฉพาะกลุ่มพวก hipster ขยายวงไปสู่คอกาแฟกระแสหลักแล้ว
ผมได้สัมผัสภาพนั้นเช่นกัน@ Edinburgh กับเครือข่ายร้านกาแฟอิสระ (Independent coffee shops) ของคนหนุ่มสาว ใส่ใจกับกาแฟพิเศษ (specialty coffee) ภาพสะท้อนยุคใหม่กำลังเบ่งบาน ณ เมืองใหญ่ๆ ในสหราชอาณาจักร ไม่ว่า London, Edinburgh หรือ Manchester ต่อเนื่องและสัมพันธ์กันกับกระแสเริ่มต้นจากฝังตะวันตกสหรัฐฯ แถวๆ San Francisco และ Los Angeles ก่อนข้ามมหาสมุทรมายัง Tokyo, Japan ถือกันว่าเป็นยุคใหม่ Coffee in 21th century บ้างก็เรียก คลื่นลูกที่ 3 (Third wave)
กระแสกาแฟเย็น@ Edinburghที่ว่า ให้ภาพเล่าเรื่องน่าจะดีกว่า
2-3-4 : Fortitude Coffee ร้านกาแฟเล็กๆ อยู่ใกล้ๆ Scottish National Portrait Gallery มีที่นั่งจำกัด มีโรงคั่วกาแฟเล็กๆ ของตนเอง พร้อมทั้งบริการ Cold Brew ทั้งที่ร้านหรือซื้อกลับบ้านได้
5-6-7 : Brew Lab โครงการพวกสตาร์ทอัพ ผู้เพิ่งผ่านรั้ว University of Edinburgh เปิดได้ประมาณ 4 ปี อยู่ใกล้ๆ มหาวิทยาลัยที่พวกเขาเรียน ภายใต้ความร่วมมือกับ Union Hand Roast Coffee แห่งอังกฤษ หน่วยงานจัดหากาแฟและบริหารโรงคั่วขนาดเล็ก องค์กรซึ่งได้รับรางวัลระดับชาติ สำหรับ Cold Brew ใช้กาแฟ Guatemala จากไร่กาแฟเล็กๆ ซึ่งรวมตัวเป็นสหกรณ์
อ่าน “เวลากาแฟ” ก่อนหน้านี้ : เปิดฉาก / ยุคสมัย Espresso / ดื่มด่ำ ประสบการณ์เอ็กซ์คลูซีฟ /
วิถีกาแฟบ้านแม่กำปอง / จากตำนานชีวิต สู่รสนิยมยุคสมัย / รายทาง กับกระแส @Tokyo / สัมผัสกาแฟลาว Paksong Coffee
วิรัตน์ แสงทองคำ คอลัมนิสต์ธุรกิจ ด้วยวัตรปฏิบัติเกือบ 4 ทศวรรษ เสนอมุมมองอย่างที่เคยเป็นมาใน “ประชาชาติธุรกิจ” และพยายามเชื่อมโยงธุรกิจเข้ากับสังคมวงกว้างใน ”มติชนสุดสัปดาห์” ขณะที่หลังฉากนั้น มี ”เวลากาแฟ” อย่างเงียบๆ เวลาซึ่งเพิ่งเปิดสู่วงกว้างครั้งแรกที่นี่ @Marketeer online
–
อัพเดตข่าวสารการตลาดทุกวันได้ที่ Website: Marketeeronline.co / Facebook: www.facebook.com/marketeeronline
